محدثه غنی پور گورکی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژنتیک و به نژادی گیاهی-گروه ژنتیک و تولید گیاهی-دانشکده کشاورزی-دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان
سید رسول صحافی - استادیار گروه ژنتیک و تولیدگیاهی-دانشکده کشاورزی-دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان-رفسنجان-ایران

به منظور ارزیابی قابلیت استفاده از شاخصهای مقاومت به خشکی در اکوتیپهای گاودانه، دو آزمایش جداگانه (محیط بدون تنش و تنش) در شرایط مزرعه در دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. شاخصهای مختلف مقاومت به خشکی شامل شاخص حساسیت به تنش (SSI)، تحمل به خشکی (TOL)، بهرهوری متوسط (MP)، میانگین بهرهوری هندسی (GMP)، میانگین هارمونیک (HM) و تحمل به تنش (STI) بر اساس عملکرد دانه اکوتیپها در محیط بدون تنش و تنش محاسبه شدند. تجزیه واریانس نشان داد اختلاف معنیداری (۰۱/۰>p) بین اکوتیپها از نظر عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش خشکی و شاخصهای مورد بررسی وجود داشت. همچنین نتایج نشان داد که در محیط تنش خشکی شاخصهای MP، GMP، HM و STI بدلیل دارا بودن همبستگی مثبت و معنیدار (۰۱/۰>p) با عملکرد (بدون تنش و تنش) به عنوان مناسبترین شاخصها در جهت شناسایی اکوتیپهای گاودانه با عملکرد بالا و متحمل به تنش خشکی تعیین شدند. بر اساس مقادیر این شاخصها و همچنین کاربرد نمودار پراکنش سهبعدی و نمودار چند متغیره بایپلات اکوتیپهای بایقوت و سقزچی متحملترین اکوتیپهای گاودانه در محیط تنش خشکی در شرایط آب و هوایی رفسنجان شناخته شدند.

بایپلات, تنش خشکی, شاخصهای مقاومت به خشکی, گاودانه