فرشته علیزاده واسکسی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
علی چراتی آرایی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، ایران
همت اله پیردشتی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سارا سعادتمند - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تنش غرقابی اثرات منفی بر رشد و عملکرد گیاه گندم دارد که شناخت مکانیسم دفاعی گیاه در مقابل غرقابی می تواند ارزشمند باشد. به منظور بررسی واکنش سه ژنوتیپ گندم به سطوح مختلف تنش غرقابی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با پنج تکرار در ایستگاه تحقیقات زراعی قراخیل قائمشهر اجرا شد. در این تحقیق تاثیر تنش غرقابی (صفر، ۷، ۱۴ و ۲۱ روز) در دو مرحله پنجه زنی (ZG۲۱) و رشد طولی ساقه (ZG۳۱) بر رشد، کلروفیل کل، محتوای پرولین، مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و آنزیم های مسیر متابولیسم بی هوازی ریشه سه ژنوتیپ گندم (N-۹۳-۱۹، N-۹۳-۹ و N-۹۲-۹) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که تنش غرقابی در هر دو مرحله رشدی باعث کاهش رنگیزه های فتوسنتزی و رشد هر سه ژنوتیپ شد با این حال بیشترین میزان وزن خشک اندام هوایی و ریشه و محتوای کلروفیل کل در ژنوتیپ N-۹۲-۹ مشاهده شد. تشدید تنش غرقابی باعث افزایش محتوای پرولین، مالون دی آلدئید، پراکسید هیدروژن، فعالیت سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، الکل دهیدروژناز و لاکتات دهیدروژناز و کاهش فعالیت پراکسیداز ریشه ژنوتیپ ها در هر دو مرحله رشد نسبت به گیاه شاهد شد. براساس نتایج این آزمایش، ژنوتیپ N-۹۲-۹ پاسخ بهتری نسبت به بقیه ژنوتیپ ها در صفت های مورد بررسی شده تحت تنش غرقابی نشان داد و به عنوان ژنوتیپ متحمل به غرقابی معرفی گردید.

آنزیم آنتی اکسیدان, الکل دهیدروژناز, تنش اکسیداتیو, پرولین, لاکتات دهیدروژناز