امیر یونسیان - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، گرگان، ایران
حسین عجم نوروزی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، گرگان، ایران
منوچهر قلی پور - عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شاهرود
افشین سلطانی - عضو هیئت علمی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

به منظور ارزیابی اثرات تابش امواج آلتراسونیک و محلول پاشی۲۴-اپی برازینواستروئید بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا قرمز (رقم اختر) در شرایط تنش آبی آزمایشی در دو محل به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در کرت اصلی (در سه سطح آبیاری نرمال، تنش خفیف و تنش شدید به ترتیب ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر)، تیمارهای امواج آلتراسونیک (در دو سطح عدم استفاده و استفاده از پرتودهی بذور) و محلول پاشی ۲۴-اپی برازینواستروئید (در دو سطح محلول پاشی و عدم محلول پاشی طی ۲ مرحله) که در کرت های فرعی قرار گرفتند بود. آزمایش به صورت هم زمان در دو مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان شاهرود و مزرعه کشت لوبیا در ۴۰کیلومتری شهرستان شاهرود در سال ۱۳۹۴ اجرا شد. جهت ارزیابی اثر محل اجرا، آزمایش به صورت تجزیه مرکب انجام شد. صفات مورد ارزیابی شامل: تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن صددانه، عملکرددانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بود. نتایج نشان داد که تنش آبی شدید، تعداد دانه در نیام (۳۳%)، وزن صددانه (۲۵%)، عملکرد دانه (۵۳%) و عملکرد بیولوژیک (۵۲%) را نسبت به شرایط نرمال کاهش داد اما محلول پاشی ۲۴-اپی برازینواستروئید (بین ۹ تا ۱۷ درصد) و کاربرد امواج آلتراسونیک (بین ۶ تا ۱۵ درصد) در هر دو شرایط نرمال و تنش موجب افزایش صفات مذکور شدند. بنابراین می‎توان گفت تاباندن امواج آلتراسونیک و محلول پاشی۲۴-اپی برازینواستروئید در زراعت لوبیا در افزایش توان رقابتی گیاه در کمآبی نقش بسزایی دارد.

آبیاری, امواج آلتراسونیک, عملکرد دانه, محلول پاشی