پروین رامک - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
محمد متینی زاده - هیئت علمی موسسه جنگل ها و مراتع

در این تحقیق همزیستی قارچ های میکوریز آربسکولار با گونه های دارویی Artemisa aucheri ، Cychorium intybus، Mentha longifolia، Plantago lanceolata، Thymus kotschyanus و Ziziphora clinopodioides طی دو سال در فصل های بهار و پائیز در حوزه آبخیز نوژیان، بررسی شد. منطقه نوژیان با مساحت ۳۴۰۰۰ هکتار، بین طول شرقی جغرافیایی ۲۳ °۴۸ تا ۴۰ º ۴۸ و عرض شمالی جغرافیایی ۱۷ º۳۳ تا ۴۶ ˚۳۳ در حوزه آبریز سد دز در استان لرستان واقع شده است. تفاوت معنی داری در میزان عناصر فسفر، پتاسیم، نیتروژن، منیزیوم و ماده آلی خاک در دو فصل پاییز و بهار مشاهده شد. عناصر پتاسیم، ازت و فسفر با اسپورهای خاک و درصد کلنیزاسیون قارچ های میکوریز آربسکولار همبستگی منفی داشتند اما عنصر منیزیوم با اسپورهای خاک و کلنیزاسیون قارچ های میکوریز آربسکولار به ترتیب ۶۱/۰ و ۴۸/۰ همبستگی مثبت نشان داد. گونه Thymus kotschyanus بیشترین درصدکلنیزاسیون را با قارچ های میکوریز آربسکولار داشت و تعداد اسپور قارچ های میکوریز آربسکولار در ریزوسفر گونه Ziziphora clinopodioides بیش از سایر گونه ها بود. بیشترین تعداد اسپور و کلنیزاسیون قارچ های میکوریز آربسکولار در فصل بهار مشاهده شد. شش گونه از جنس Glomus شامل G. geosporum، G. constrictum، G. mosseae G.macrocarpum، G. etunicatum،G. intradices در ریزوسفر ریشه گیاهان دارویی مورد مطالعه شناسایی شدند.

اسپور, کلنیزاسیون, گیاهان دارویی, میکوریز, نوژیان