محمد عابدینی اسفهلانی - Semnan Agricultural and Natural Resources Research Center (Shahrood)
رضا فتوت - University of Zanjan
مسعود سلطانی نجف آبادی - Seed and Plant Improvement Institute
علیرضا توکلی - Semnan Agricultural and Natural Resources Research Center (Shahrood)

به منظور ارزیابی لاین های اینبرد آفتابگردان در شرایط نرمال و تنش رطوبتی، دو آزمایش جداگانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بسطام (شاهرود) اجرا شد، در هر آزمایش ۲۰ لاین اینبرد فرانسوی آفتابگردان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. در هر دو آزمایش، صفات مختلف زراعی شامل تعداد روز تا گلدهی، رسیدگی، ارتفاع، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، زیست توده، عملکرد دانه و وزن هزاردانه اندازه گیری شد. در کلیه صفات اندازه گیری شده بین لاین ها اختلاف معنی دار وجود داشت. لاین های C۱۱۱، C۱۳۸، C۱۴۲ و C۱۴۸ در هر دو شرایط تنش خشکی و آبیاری نرمال، ببشترین عملکرد دانه را تولید کرده و بالاترین بهره وری مصرف آب را داشتند. لاین C۱۲۳ در شرایط نرمال با عملکرد ۱۷۳۶ کیلوگرم در هکتار از لاین های با عملکرد بالا بود در حالی که در شرایط تنش با توجه به تولید ۲۲۴ کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه، بیشترین کاهش (۸۷ درصد) را نشان داد. در مقابل، لاین C۱۲۲ در شرایط نرمال و تنش به ترتیب با میانگین عملکرد دانه ۱۴۹۳ و ۹۷۸ کیلوگرم در هکتار، کمترین کاهش (۳۵ درصد) را نشان داد. در تجزیه علیت صفات مورد بررسی، دو صفت تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه در هر دو شرایط نشان داد. با توجه به این که این دو صفت از وراثت پذیری بالایی نیز برخوردارند لذا در گزینش برای افزایش عملکرد دانه می توانند مورد استفاده قرار گیرند.

inbred lines, heritability, Yield components, Path analysis