حمید آقامیرزایی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
حسن مومیوند - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
عبداله احتشام نیا احتشام نیا - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
محمدرضا راجی - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر محلول پاشی عناصر ریزمغذی بر رشد، زی توده و خصوصیات مورفو-فیزیولوژی ریحان در سه سیستم مختلف کشت بود. مطالعه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی انجام شد. سیستم های مختلف کشت (کشت در مزرعه، کشت در گلخانه خاکی و هیدروپونیک) به عنوان فاکتور اول و محلولپاشی برگی عناصر کم مصرف در شش سطح (شاهد یا بدون محلول پاشی و محلول پاشی آهن، روی، مس، منگنز و بور) به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. گیاهان مزرعه دارای قطر طوقه، تعداد گره، تعداد برگ، وزن خشک ساقه، تعداد شاخه جانبی و میزان کاروتنویید بالاتری بودند. با این حال، در سیستم هیدروپونیک گیاهان از ارتفاع بوته، طول میانگره، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، سطح برگ، میزان کلروفیل، هدایت روزنه ای و فتوسنتز بیش تری برخوردار بودند. کاربرد روی منجر به حصول بیشترین وزن خشک برگ گردید. در کشت مزرعه، بیشترین ارتفاع بوته، طول میانگره، قطر طوقه، تعداد شاخه جانبی، سطح برگ و وزن خشک ساقه در محلول پاشی آهن مشاهده شد. در کشت خاکی گلخانه، بیشترین ارتفاع بوته و طول میانگره با کاربرد بور و آهن به دست آمد. در کشت هیدروپونیک نیز بالاترین ارتفاع و طول میانگره با کاربرد بور به دست آمد. بیشترین میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای در کشت مزرعه ای و کشت خاکی گلخانه با محلول پاشی آهن، و در کشت هیدروپونیک با محلول پاشی مس و آهن مشاهده شد. در مجموع، گیاهان ریحان در مزرعه نه تنها عملکرد کمتری داشتند بلکه حالت خشبی بوته ها کیفیت خوراکی آن ها را به عنوان سبزی کاهش داد.

هیدروپونیک, آهن, روی, منگنز, بور