علی احمدی - محقق بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
طهماسب حسین پور - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
فریبا محمدی - کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی اندیمشک
راضیه پور قاسمی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اگرواکولوژی زابل، زابل، ایران

وزن نهایی دانه یکی از اجزای عملکرد دانه در گندم است که به سرعت و طول دوره ی پر شدن آن وابسته است. درک فرآیند پر شدن دانه ممکن است در برنامه های اصلاحی گندم برای افزایش عملکرد دانه و تولید ارقام مورد نظر سودمند باشد. به همین منظور جهت بررسی اثرات تراکم بذر بر روند رشد دانه ارقام گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با استفاده از سه رقم گندم دیم (کوهدشت، چمران و زاگرس) و پنج تراکم بذر (۱۰۰، ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰ و ۵۰۰ دانه در متر مربع) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خرم آباد اجراء گردید. برای برآورد مولفه های رشد دانه، پس از گرده افشانی طی هشت مرحله نمونه برداری با فواصل زمانی پنج روزه، وزن خشک تک دانه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و تعداد سنبله در متر مربع همبستگی مثبت و بسیار معنی دار، و با وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر همبستگی منفی اما بسیار معنی دار و با تعداد دانه در سنبله، سرعت و مدت پر شدن دانه همبستگی منفی و غیر معنی دار داشت. روند تغییرات وزن خشک تک دانه هر سه رقم نشان داد که بیشترین وزن خشک تک دانه مربوط به رقم کوهدشت با تراکم ۳۰۰ دانه در متر مربع و کمترین وزن خشک تک دانه مربوط به همین رقم با تراکم ۲۰۰ دانه در متر مربع بود.

تاریخ کاشت, پرشدن دانه, ژنوتیپ, گندم