علی احمدی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، خرم اباد، ایران
راضیه پور قاسمی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل، زابل، ایران
طهماسب حسین پور - مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان، خرم آباد، ایران
سیده سمانه سهرابی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل، زابل، ایران

به منظور بررسی ارتباط ویژگی های مختلف زراعی با عملکرد دانه گندم نان بهاره دیم، تعداد ۱۸ ژنوتیپ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خرم آباد در سال زراعی ۹۰-۱۳۹۱ مورد مطالعه قرار گرفتند و از نظر ۱۴ صفت شامل عملکرد دانه و اجزای آن و خصوصیات مورفولوژیک ارزیابی شدند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد بیولوژیک دارای بیشترین ضریب همبستگی مثبت و معنی دار در سطح احتمال یک درصد (**۷۹/۰r=) با عملکرد دانه می باشد، و بعد از آن صفات عملکرد کاه، شاخص برداشت و تعداد سنبله به ترتیب با *۵۶/۰r=، *۵۰/۰r= و*۴۹/۰r= (معنی دار در سطح احتمال پنج درصد) قرار داشتند. بر اساس رگرسیون گام به گام تعداد سنبله، شاخص برداشت، وزن سنبله و ارتفاع بوته از مهمترین اجزای عملکرد بوده و سهم بیشتری در توجیه عملکرد دانه داشتند. تجزیه علیت نیز نشان داد که چهار صفت تعداد سنبله در متر مربع، شاخص برداشت، وزن سنبله و ارتفاع بوته مهمترین عوامل در افزایش عملکرد دانه بودند. بزرگترین اثرات مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه نیز مربوط به صفات تعداد سنبله و وزن سنبله بودند. نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها نیز نشان داد که چهار عامل اصلی(عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه) و مستقل از هم در مجموع ۷۲ درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه نمودند. عامل اول به عنوان عامل عملکرد با بیشترین واریانس مجددا نقش موثر سه صفت عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه را بر عملکرد دانه تایید نمود.

تجزیه به عامل ها, تجزیه علیت, رگرسیون گام به گام, همبستگی