مریم حاجی بابائی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
فرهاد عزیزی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، کرج، ایران

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی بر عملکرد دانه و صفات موثر بر عملکرد چند هیبرید جدید ذرت، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال ۱۳۸۸ اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری معمولی، تنش ملایم و تنش شدید و فاکتور فرعی نیز شامل ۱۴ هیبرید ذرت بود. نتایج نشان داد که کلیه صفات مورد بررسی به جز تعداد ردیف دانه در بلال به رژیم های آبیاری واکنش نشان داده و اختلاف آنها در رژیم های مختلف آبیاری در سطح احتمال ۱% معنی دار شد. اثر متقابل رژیم های آبیاری و هیبرید های ذرت فقط در صفت طول بلال در سطح احتمال ۱% معنی دار بود. هیبرید KSC۷۰۰ دارای عملکرد دانه بالایی (۱۲۹۶۱ کیلوگرم در هکتار) بود که به عنوان برترین هیبرید شناسایی شد و هیبرید K۴۷/۲-۲-۱-۲-۲-۱-۱-۱×K۳۵۴۴/۱ دارای کمترین میزان عملکرد دانه بود که  کاهش معنی دار عملکرد دانه در شرایط تنش کم آبی به علت کاهش تعداد کل دانه در بلال و وزن هزار دانه بود. با افزایش میزان تنش از تیمار آبیاری نرمال به تنش شدید عملکرد دانه به میزان ۳۱% درصد کاهش یافت. با توجه به همبستگی صفات می توان نتیجه گرفت که صفات طول بلال، قطر بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال، وزن هزار دانه در تغییرات عملکرد دانه در شرایط کمبود رطوبت خاک می توانند تاثیر قابل ملاحظه ای داشته باشند. نتایج حاصل از بررسی همبستگی با توجه به شرایط نرمال و تنش ملایم شاخص های بهره وری متوسط، میانگین هندسی بهره وری و تحمل به تنش و با در نظر گرفتن شرایط نرمال و تنش شدید شاخص های تحمل و حساسیت به تنش را به عنوان بهترین شاخص ها برای تعیین ارقام متحمل به تنش کم آبی میان هیبریدهای مختلف ذرت معرفی نمود. هیبریدهای KSC۷۰۰،KLM۷۷۰۲۹/۸-۱-۲-۳-۲-۳×MO۱۷  و K۴۷/۲-۲-۱-۴-۱-۱-۱×MO۱۷نیز توسط شاخص های مختلف به عنوان متحمل ترین هیبریدها به تنش کم آبی شناسایی گردیدند.

Irrigation Regimes, Hybrid, Corn, Yield, drought tolerance indices