نادر امیدوار - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد ارسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، ارسنجان، ایران
مونا دستوری - گروه شناسایی و مبارزه با علف های هرز، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
عبدالرضا جعفری - گروه زیست شناسی، واحد ارسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، ارسنجان، ایران

به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر خصوصیات رشد و عملکرد اسانس گیاه دارویی شوید (Anethum graveolens L.) آزمایشی  به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در چهار تکرار در سال ۱۳۹۰ در شهرستان صفاشهر انجام شد. عامل اول شامل سه سطح تنش خشکی (آبیاری در حد ظرفیت مزرعه در طی دوره رویش، تنش ملایم آبیاری با ۳/۲ ظرفیت مزرعه در دو مرحله رویشی و گلدهی و تنش شدید با ۳/۱ ظرفیت مزرعه در مرحله گلدهی) و عامل دوم شامل چهار سطح کاربرد سالیسیلیک اسید (۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی گرم بر لیتر سالیسیلیک اسید) بود. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی شوید مربوط به تیمار آبیاری در حد ظرفیت مزرعه و کمترین صفات اندازه گیری شده در بین سطوح مختلف تیمار آبیاری مربوط به تیمار تنش آبیاری با ۳/۱ ظرفیت مزرعه در مرحله گلدهی بود. بیشترین درصد اسانس مربوط به تیمارهای تنش آبیاری در ۳/۱ ظرفیت مزرعه در مرحله گلدهی و تیمار ۳/۲ در دو مرحله رویشی و زایشی بود و  بیشترین عملکرد اسانس نیز در تنش ملایم (آبیاری ۳/۲ ظرفیت مزرعه) به دست آمد. نتایج کاربرد سالیسیلیک اسید نشان داد که بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی، درصد اسانس و عملکرد اسانس مربوط به کاربرد ۳۰۰ میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و کمترین میزان برای این صفات نیز مربوط به تیمار شاهد (عدم کاربرد سالیسیلیک اسید) بود. بیشترین عملکرد اسانس در هکتار در تیمار تنش آبیاری در ۳/۲ ظرفیت مزرعه در دو مرحله رویشی و گلدهی بود و نتایج نشان داد که با ایجاد تنش خشکی در زمان مناسب می توان علاوه بر کاهش آب مصرفی، هم به درصد اسانس و هم به عملکرد اسانس بالا دست یافت.

درصد اسانس, سالیسیلیک اسید, شوید, عملکرد اسانس, وزن خشک اندام هوایی