جلال الدین حق شناس - مربی کشاورزی سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور
مهدی اسکندری - کارشناس ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان

براسینواستروئیدها گروهی از تنظیم کننده های رشد گیاهی هستند که اثرات زیستی قابل توجهی بر رشد و نمو گیاهان دارند. از جمله باعث افزایش مقاومت گیاهان به تنش های محیطی می شوند. در این پژوهش اثر ماده ۲۸-هموبراسینولید بر خصوصیات رشد، درصد و عملکرد اسانس گیاه دارویی شوید(Anethum graveolens) رشد یافته در تنش خشکی، در سال ۱۳۸۸ در گلخانه مرکز آموزش فنی و حرفه ای ارسنجان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با ۱۲ تیمار و ۴ تکرار صورت پذیرفت. فاکتور اول شامل تنش خشکی در ۳ سطح آبیاری شاهد (ظرفیت مزرعه ای خاک، تنش ملایم (۳/۲ ظرفیت مزرعه ای ) و تنش شدید (۳/۱ ظرفیت مزرعه ای ) انجام گرفت و فاکتور دوم شامل تنظیم کننده رشد ۲۸-هموبراسینولید در چهار سطح، شاهد(صفر)، ۱۰-۱۰ مولار، ۸-۱۰ مولار و ۶-۱۰ مولار به صورت محلول، که قبل از اعمال تنش خشکی تیمار با تنظیم کننده رشد صورت گرفت. گیاهان جوان در مرحله ۴ تا ۵ برگی با محلول ۲۸ هموبراسینولید محلول پاشی شدند. پس از استقرار گیاهان و در مرحله ۶ شاخه فرعی تیمار تنش خشکی اعمال شد صفات رشدی شامل ارتفاع بوته، وزن خشک اندام هوایی (گرم در گلدان)، وزن خشک ریشه، درصد اسانس و عملکرد اسانس بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که هرچند سطوح مختلف تنش خشکی باعث کاهش وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع و عملکرد اسانس شد، اما باعث افزایش درصد اسانس گردید. استفاده از ماده ۲۸-هموبراسینولید در شرایط تنش ملایم و شدید باعث بهبود برخی خصوصیات رشد همچون وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، همچنین درصد و عملکرد اسانس شوید گردید. استفاده از ۱۰-۱۰ مولار از ماده۲۸-هموبراسینولید در شرایط آبیاری کامل و تنش ملایم به ترتیب افزایش  ۳۶ و ۳۷ درصدی عملکرد اسانس گیاه شوید را به همراه داشت.

اسانس, تنش خشکی, شوید, ۲۸- هموبراسینولید