رضا احمدخانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد
علی آریاپور - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد
احمد احمدی - مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی
یونس احمدخانی - کارشناس مرتع اداره منابع طبیعی شهرستان خوی

تعیین روابط بین پوشش گیاهی و خاک از موارد اساسی در مدیریت و برنامه ریزی مناطق نیمه خشک می باشد بویژه زمانیکه هدف اصلاح و احیاء پوشش و حفاظت خاک می باشد. برای این منظور مطالعه ی بر روی گونه مرتعی (شیر پنیر)  Galium verumدر سه مرحله فنولوژیکی در سه نوار خاکی متفاوت در منطقه دره شهداء در سال ۱۳۹۰ صورت گرفت. نمونه های گیاهی و خاکی در حوزه شمالی با ۳ تکرار به صورت تصادفی سیستماتیک جمع آوری شدند. بررسی میانگین داده ها با استفاده از آزمون تجزیه واریانس و آزمون دانکن، و همبستگی بین خاک و گیاه از طریق رگرسیون خطی تک متغییره به روش پله ای بوسیله نرم افزار SPSS صورت گرفت. فاکتور های اندازه گیری شده در نمونه های خاکی شامل: (اشباعیت، کربن آلی، آهک، رس، سیلت، شن، N, P, K, Ca, pH, EC) و در نمونه های گیاهی شامل عناصر (P, K, Ca, N, DM) بودند. نتایج نشان داد بین عوامل خاکی و گیاهی همبستگی وجود دارد به طوری که در مراحل مختلف فنولوژیکی، میزان فسفر گیاهی به آهک، ماسه، رس، سیلت و اشباعیت خاک حساس بوده و کاهش سیلت، رس و اشباعیت خاک، و افزایش آهک و ماسه باعث کاهش فسفر گیاه می شوند. در مرحله رشد فعال کاهش سیلت و اشباعیت خاک، افزایش آهک و ماسه باعث کاهش نیتروژن گیاهی شده و در مرحله گلدهی میزان حساسیت گیاه به عوامل خاکی کاهش یافته و به طور غیر معنی دار می باشد. در مرحله بذردهی بیشترین عامل اثر گذار بر نیتروژن گیاهی فسفر خاک می باشد به طوری که کاهش و افزایش فسفر خاک اثر متقابل آن بر نیتروژن گیاهی را در پی خواهد داشت. بنابرین می توان نتیجه گرفت که گیاهان مختلف با تغییر خصوصیات خاک واکنش های متفاوتی نشان می دهند و می توانند به عنوان معرف رویشگاه جهت بالا بردن درصد عناصر پرمصرف مورد استفاده قرار گیرند.

Galium verum, ارتفاع, مراحل فنولوژیکی, ویژگی های خاکی, دره شهداء آذربایجان غربی