محبوبه محمدی البرزی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
فضل الله صفی خانی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور
جعفر مسعود سینکی - عضو هیئت علمی گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
بهلول عباس زاده

شرایط آب و هوایی ایران خشک و نیمه خشک می باشد. به همین دلیل یکی از تنش های مهم در کشور ما تنش خشکی می باشد. به منظور بررسی تاثیر خشکی بر عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک گیاه دارویی انیسون، آزمایشی در سال زراعی ۱۳۹۰ در ایستگاه تحقیقات البرز کرج به صورت آزمایش اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۴ تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل ۳ جمعیت انیسون (سبزوار، کرمان و جیرفت) و عامل فرعی شامل ۴ سطح تنش رطوبتی (۱۰، ۳۰، ۵۰ و ۷۰ درصد تخلیه رطوبت) بود. نتایج نشان داد که، اثر عامل اصلی (جمعیت ) بر تعداد چتر، وزن خشک برگ و وزن هزار دانه، همچنین اثر عامل فرعی (تنش خشکی) بر ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش کوچک، قطر تاج پوشش بزرگ، تعداد چتر، وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ، عملکرد ماده خشک و وزن هزار دانه معنی دار بود. اثر متقابل عامل اصلی در فرعی بر قطر تاج پوشش کوچک و تعداد چتر در سطح ۱% و بر وزن خشک ساقه و عملکرد ماده خشک در سطح ۵% معنی دار بود. مقایسه میانگین اثر عامل اصلی (جمعیت ) نشان داد که، بیشترین تعداد چتر از جمعیت جیرفت با میانگین ۶۲/۶۶ عدد در بوته، وزن خشک برگ از جمعیت سبزوار با میانگین ۵۴۳/۱۹۸ کیلوگرم در هکتار و وزن هزار دانه از جمعیت کرمان با میانگین ۹۵/۲ گرم در بوته بدست آمد. بیشترین ارتفاع گیاه (۹۱/۴۸ سانتی متر)، تعداد چتر (۸۳/۸۱ عدد در بوته)، وزن خشک ریشه (۷۷۸/۹۱ کیلوگرم در هکتار)، وزن خشک ساقه (۷۲۵/۵۷۷ کیلوگرم در هکتار)، وزن خشک برگ (۷۲۴/۲۷۲ کیلوگرم در هکتار)، عملکرد ماده خشک (۲۲۷/۹۴۲ کیلوگرم در هکتار) و وزن هزاردانه (۲۰/۳ گرم در بوته) در تیمار ۱۰% تخلیه رطوبت بدست آمد. بطور کلی می توان گفت جمعیت جیرفت نسبت به جمعیت کرمان و سبزوار برتری داشت، زیرا در شرایط تنش خشکی پایداری بیشتری از خود نشان داد و متحمل تر به خشکی بود. سطح ۱۰% تخلیه رطوبت بهترین سطح آبیاری برای تولید بیشترین ماده خشک تولیدی بود.

انیسون, جمعیت, تنش خشکی, صفات مورفولوژیک