علی باغچقی - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
مهدی شوشتری - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی، قم، ایران
انسیه گلپایگانی - دانش آموخته سطح سه، جامعه الزهرا، قم، ایران

کاهش ارزش پول و پیامدهای آن از موضوعات مبتلابه جامعه است. فقها در عصر حاضر که پول اعتباری، فاقد ارزش ذاتی است، درباره محاسبه آن در خمس دیدگاه های متفاوتی دارند. پرسش این خواهد بود که: با ایجاد تورم و کاهش ارزش پولی که منجر به افزایش قیمت، بدون افزایش قدرت خرید می شود، تکلیف خمس افزوده قیمت کالا چیست؟ این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و با بررسی آثار فقهای امامیه، ادله واجب نبودن خمس در ارتفاع قیمت سوقیه ناشی از تورم را احصاء کرده که عبارت اند از: جلوگیری از زیان خمس دهنده، لزوم حفظ ارزش پول در مهریه و امثال آن، حفظ سیادت اقتصادی مومنان، جلوگیری از فرار خمسی، صدق ادای دین، قدرت خرید به عنوان حقیقت اسکناس، مثلی بودن پول های اعتباری، لزوم قاعده عدل، تاکید عرف بر مدعا، ادله نقلی و اصل استصحاب. برخی معتقدند ادله نقلی نمی تواند مدعا را ثابت کند، ولی عده ای با استناد به نظر شیخ طوسی، با روایاتی، لزوم جبران کاهش ارزش پول را اثبات می کنند. همچنین، اصل عملیه استصحاب عدم وجوب و وجوب، هر دو در محل بحث ثابت است. لذا دلیل محکمی نیست، ولی اصل برائت را می توان دلیل بر مدعا دانست.

خمس, تورم, کاهش ارزش پول, ارتفاع قیمت سوقیه, قدرت خرید