بهناز عبدالرحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی خوی.
عبدالله حسن زاده قورت تپه - استادیار و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذرب
محسن رشدی - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی.
الناز مطلبی طلاتپه - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی خوی.

به منظور بررسی تاثیر آرایش و تراکم کاشت بر روی سه رقم مختلف گیاه داروئی سیاه دانه آزمایشی به صورت فاکتوریل سه عاملی درقالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ساعتلوی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان غربی اجرا شد. در این آزمایش فاکتور اولA) شامل 2فاصله ردیف کاشت 20 و 40 سانتیمتر، فاکتور دومB) شامل 3 فاصله بوته 2،4 و 6 سانتیمتر و فاکتور سوم C) شامل ارقام بافت، بوکان و اربیل عراق بود. کاشت به صورت هیرم کاری در دوم اردیبهشت ماه سال 1388 انجام شد. در پایان فصل رشد صفات و عملکرد دانه ثبت شد، نتایج بدست آمده نشان داد که تاثیر آرایش و تراکم کاشت برتعداد کپسول در بوته، وزن کپسول، وزن کل ساقه ها، وزن برگ، وزن دانه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه از لحاظ آماری در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود، و بیشترین تعداد کپسول،وزن کپسول،وزن بوته،وزن ساقه،وزن برگ، وزن دانه و عملکرد دانه دررقم بافت تولید شد ولی وزن هزار دانه در رقم اربیل عراق بیشتر بود. درکل بهترین عملکرد دانه در فاصله ردیف 20 و فاصله بوته 2 سانتیمتر به ترتیب در ارقام بافت و بوکان بدست آمدو می توان این تراکم و رقم کاشت را جهت کشت توصیه کرد

سیاه دانه، وزن هزاردانه، فاصله ردیف، فاصله بوته