فاطمه دوکوهکی - دانشیار گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، قزوین، ایران،
ابوالقاسم ابراهیمی - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، قزوین، ایران
کاظم عسکری فر - استادیار دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

یکی از عناصر موفقیت هر سازمان تولیدی، بهینه سازی کانال توزیع کالا است و شناسایی گلوگاه های هر یک از سطوح کانال عرضه می تواند زمینه ای برای انتخاب و مدیریت زنجیره تامین در بخش عرضه باشد. از همین رو، این پژوهش با هدف شناسایی گلوگاه های کارکردی زنجیره تامین دوسطحی عمده فروش-خرده فروش در کانال توزیع واحدهای تولیدی مواد غذایی و در قالب یک پژوهش توصیفی و کاربردی انجام شده است. ابتدا در فاز کیفی با استفاده از تحلیل محتوای کیفی و با مصاحبه با ۲۶ نفر از خبرگان این حوزه، کارکردهای سطوح عمده فروشی و خرده فروشی مواد غذایی به عنوان کدهای مرتبه اول و در ادامه کدهای مرتبه دوم مفهوم سازی شد. در ادامه به منظور تبیین مدل، با استفاده از نظر ۶۱ نفر از فعالان اقتصادی در زنجیره تامین، میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری کارکردها با استفاده از تکنیک دیمتل مشخص شد. یافته ها نشان می دهد که در بخش عمده فروشی، ارتقا فروش، رعایت قوانین و اخلاق بازار،  همکاری فعال با تولیدکننده و تامین منابع مالی زنجیره به عنوان کارکردی اصلی عمده فروشی محسوب می شوند. درعین حال، ارائه خدمات به مصرف کننده، رعایت قوانین و اخلاق بازار، ارتقای فروش، تامین مالی زنجیره و بهینه سازی سبد کالا به عنوان تاثیرگذارترین گلوگاه های کارکردی بخش خرده فروشی به شمار می رود. بر اساس نتایج، گلوگاه های شناسایی شده را می توان برای نقشه برداری جریان ارزش کانال های توزیع برای شناسایی فرصت های بهبود فرآیند برای زنجیره تامین کارآمدتر استفاده کرد. همچنین مدیران واحدهای صنایع غذایی ضمن آشنایی با شاخص های کلیدی عملکرد زنجیره، می توانند بخش های قابل بهبود در روان سازی جریان کالا، پول و اطلاعات در زنجیره تامین را مدنظر قرار دهند.

خرده فروش, زنجیره تامین, شهرک صنعتی, صنایع غذایی, عمده فروش, کانال توزیع, گلوگاه کارکردی