فاطمه رستگاری پور - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربت حیدریه

با توجه به رشد روز افزون جمعیت، توسعه صنایع و افزایش آلودگی منابع آب شیرین، دسترسی به آب کافی و مناسب در برخی از کشورها به یک بحران جدی تبدیل شده است. آب نه تنها برای مصارف آشامیدن وکارهایروزمره کاربرد دارد بلکه برای حل مشکلات صنایع وکاربردهای کشاورزی نقش اصلی وعمده را دارد. با توجه به اهمیت آب در این مطالعه تخصیص آب سد لتیان بین مصارف شرب و کشاورزی با کاربرد برنامه ریزی تصادفی فازی بازه ای برای سه دوره مورد بررسی قرار گرفت. مدل برنامه ریزی تصادفی فازی بازه ای چند مرحله ای از ترکیب سه مدل خطی فازی، مدل بازه ای و مدل تصادفی چندمرحله ای تشکیل شده است. داده های مورد نیاز مطالعه از سازمان آب منطقه ای استان تهران و مدیریت سد لتیان و برای سال های ۷۰ تا ۹۵ جمع آوری شد. نتایج مطالعه نشان داد که تحت بدترین شرایط وقتی که سطح جریان در تمام دوره برنامه ریزی کم باشد، ۸/۴۶ میلیون متر مکعب کمبود آب در حد پایین تخصیص بهینه آب نسبت به تقاضای بخش ها وجود دارد که این مقدار در حالتی که سطح جریان آب در کل دوره متوسط باشد، به ۳۱ میلیون متر مکعب تغییر می یابد. در حالت بهترین سناریو هنگامی که سطح جریان آب در طی افق برنامه ریزی زیاد است کمبود آب وجود نخواهد داشت. حل تابع هدف دو حد نهایی ارزش مورد انتظار سود خالص سیستم را در طی افق برنامه ریزی نشان می دهد. با توجه به وضعیت بحرانی آب و خششکسالی های اخیر، در بخش کشاورزی افزایش راندمان آبیاری، استفاده از سیستم های آبیاری مدرن، تغییر الگوی کشت منطقه متناسب با آب موجود و در بخش شهری اصلاح شبکه آبرسانی، به-کارگیری تکنولوژی های مدرن کاهنده آب، آموزش صرفه جویی در مصارف آب شهری و کاهش الگوی مصرف و افزایش قیمت آب توصیه می شود.

برنامه ریزی فازی بازه ای, برنامه ریزی تصادفی چند مرحله ای, تخصیص آب, سد لتیان