مریم اسکندری - استادیار، معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب، میاندوآب، ایران

آرمانشهر شیخ بهایی ، بی آنکه در پی ساختن و بر پایی بناهای یادمانی باشد، خود به یادمان بدل گشته است ؛ با پرهیز از ایجاد فضاهای مسلط و بنایی سلطه گر، موفق به ایجاد بناها و مجموعه های باشکوهی می شود که سخت مردم وارند. اندیشه آرمانشهر ایرانی با ظهور تمدن و هویت ایرانی با تاکید بر عنصر والایی قدرت مرکزی آغاز می شود. آرمان شهری در فضای کالبدی عینیت پیدا می کند و فضای آن را عطر تفکر و اندیشه سامان می دهد. آنچه در چهار سده پیش در ایران در قالب مکتب اصفهان رخ داد، یک اتفاق نبود بلکه ریشه های عمیق و کهن در مدنیت مردمانی داشت که پس از یک دوره فطرت به بالندگی تمدنی منجر شد. شیخ بهایی شهر آرمانی خود را بر دانائی و دانش بنا نهاد. همچنانکه در متن برخی از آثار شیخ بهایی ، اشاراتی است که می توان از آن ها نکاتی در زمینه دانش نظری و عملی مرتبط با معماری را بیرون آورد، این اشارات را می توان به دو دسته ، دانش عمومی معماری و دانش ریاضیات معماری تقسیم کرد. این مقاله به بررسی آراء و اندیشه های شیخ بهایی و برداشت این عقاید از متون قرآن و نیز نحوه ترجمه آنها به طرح و کالبد شهری می پردازد.نتایج این تحقیق استخراج اصول و معیار هایی می باشد که توسط شیخ بهایی بیان شده و بعد ها به عنوان مکتب اصفهان در بسیاری دیگر از شهر های ایران رواج یافت .

آرمانشهر، شیخ بهایی ، معماری ، دانش