علی ایزدی - قم، دانشگاه قم
راحیل حبیب زاده بیژنی - مازندران، دانشگاه مازندران

حس تعلق و خوانایی فضا در بناهای تاریخی دارای اهمیت بسیار بوده است و معماران بر این بودهاند که این اصل را در کارشان در نظر بگیرند و از طرق مختلف آن را ایجاد کنند. بازار که بنایی باارزش و عنصری بسیار مهم در تبادلات اجتماعی بوده و در میان مردم از ارزش بالایی برخوردار است . باتوجه به این که بازارها در طول زمان شاهد تغییراتی بوده اند و حس تعلق از معیارهای ارزیابی محیط های باکیفیت بوده است ، مواردی از جمله محل قرارگیری ، فرم و کالبد بنا و همچنین عناصر موجود در بنا ممکن است سبب تغیر در کیفیت فضا و میزان حس تعلق شود و باتوجه به این امر میزان حس تعلق در بازارهای تاریخی و مدرن مورد قیاس قرار گرفت .حس تعلق در بازارهای سنتی و مدرن باتوجه به پارامترهای موثر بر آن در کدام بنا بیشتر احساس می شود؟ چه پارامترهایی در بازار سنتی و مدرن تاثیر بیشتری بر ایجاد حس تعلق در آن فضا گذاشته است ؟در این پژوهش سعی برآن است که با بررسی عوامل موثر بر حس تعلق در بازار سنتی شهر قم و بازار مدرن شهر قم به عنوان نمونه ای از یک بنای تاریخی و یک بنای مدرن میزان حس تعلق در هرکدام را مورد بررسی قرار داده و میزان تاثیرگذاری هر یک از عوامل ، موثرترین آنها را مشخص نموده و در انتها با استفاده از نتایج به دست آمده راهکارهایی به جهت بهبود کیفیت فضاهای تجاری استخراج گردید.پژوهش از نظر ماهیت از نوع پژوهش های کمی و از نظر نحوه گردآوری دادهها از نوع پژوهش های میدانی است . جامعه آماری این پژوهش را ۳۴ نفر از بازدیدکنندگان بازار تاریخی قم و بازار بزرگ شهر قم تشکیل می دهد. همچنین به منظور گردآوری دادهها از پرسش نامه طیفی لیکرت استفاده شد. روایی و پایایی پرسش نامه ها توسط کارشناسان مورد تایید قرار گرفت . همچنین جهت تحلیل دادههای حاصل از پرسش نامه از روش تحلیل محتوا بهره گرفته شد.باتوجه به بررسی پارامترهای موثر بر حس تعلق در هریک از بناها و میزان توجه به این عوامل فرض پژوهشگر بر آن است که حس تعلق در بازارهای سنتی بیشتر بوده است . در ادامه پارامترهای زیرمجموعه عوامل فردی ، محیطی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و میزان تاثیرگذاری هر پارامتر در هر یک از بناها مشخص گردید.

حس تعلق ، بازار سنتی ، بازار مدرن، کیفیت فضا