عیسی قاسمیان اصل - دانشجوی دکتری تخصصی معماری، گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه ازاد اسلام ی ، شیراز، ایران
حامد مضطرزاده - استادیار ،گروه معماری ، واحد شیراز، دانشگاه ازاد اسلام ی ، شیراز، ایران

معماری اسلامی در ادوار تاریخی دارای شکوه و عظمتی مثال زدنی بوده است . در این گونه معماری ،مسجد مجموعه ای است از معماری و کالبدی که در هر دوره بیانگر اعتقادات جامعه اسلامی بشمار می امده است . ساخت مساجد در دوره های مختلف سیاسی ،از تفاوت ها و شباهت هایی ساختاری،کالبدی و فضایی بر خوردار بوده اند که آنها را از هم متمایز می نموده است .از این رو از جمله روش هایی که تحلیل و شناخت روابط فضایی و نظام و الگوی حاکم بر ساختار فضایی معماری ،را برای ما آشکارا می سازد،روش نحو فضای معماری است . از این رو در این نوشتار با استفاده از تکنیک نحو فضای معماری ،شناخت تفاوت ها و شباهت های ساختاری موجود در مسجد وکیل شیراز و مسجد امام اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است . در ابتدا با استفاده از نرم افزار اسپیس سنتکس ، داده های نحوی هر کدام از نمونه ها را استخراج و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از جمله نتایج حاصل قابل مشاهده،انعطاف پذیری و خوانایی بیشتر مسجد وکیل نسبت به مسجد امام اصفهان بوده است که از جمله علل این موضوع نگاه خاص در شکل گیری معماری آنها و همچنین سادگی فضایی نظام فضایی مسجد وکیل و تعدد فضاهای موجود در مسجد امام اصفهان می باشد . همچنین مسجد امام نسبت به مسجد وکیل دارای پیچیدگی فضایی بیشتری است که از علل اصلی این تفاوت ، وجود سلسله مراتب پیچیده و خاص در مسجد امام اصفهان می باشد.

مسجد،نحو فضا،خوانایی ،انعطاف پذیری ،مساجد اسلامی