نگرشی به ساختار هنر معماری ایران در دوره بعد از اسلام در بناهای مذهبی نمونه موردی (مساجد دوره سلجوقیان)

دوران سلطنت سلجوقیان در ایران از دوران شکوفایی فرهنگ اسلامی - ایرانی به شمار می رود. هنر ایران در دوره سلجوقی تا زمانی که حضور این تحولات به عنوان سنگ بنای هنرهای سنتی ایران نقش بسزایی در هنرهایی مانند معماری ، نقاشی ، سفالگری و غیره داشته است ، هنر ایران را تجربه کرده و دستخوش تغییراتی شده است . هنر به قدری چشمگیر بوده است که حتی به عنوان دوره رنسانس به حساب نمی آید، می توان آن را یکی از دوره های شاخص هنر ایران به حساب آورد. معماری سلجوقی ، مساجد از شبستان، گنبد و صحن چهار ایوانی برگرفته از هنر معماری خراسان شکل گرفته اند. از بناهای برجسته این دوره می توان به مسجد جامع اصفهان، جام مناره، بنای تاریخی سنجر در شهرستان مرو اشاره کرد. در هنر سفالگری نیز موفقیت هایی حاصل شده است مانند ساخت ظروف سفالی با لعاب روی و نقاشی زیر لعاب و ظروف قرمز با پوشش سفید. در زمینه آثار فلزی کشف شده، انواع کاسه ، گلدان و جام های طلایی ، نقره ای و برنزی وجود دارد که با تصویر حیوانات و گیاهان و همچنین خط کوفی تراشیده، برجسته و منبت کاری شده است . همچنین منسوجات ابریشمی معروف به اردکی یکی از نمونه های درخشان هنر نساجی در این دوره بوده که با خط کوفی آبی تزئین شده است . در مجموع، هنرهای سلجوقی راه را برای توسعه بیشتر هنر در سال های بعد هموار کرده است . در این راستا هدف از انجام این پژوهش ، اشاره به برخی ویژگی های هنر سلجوقی با رویکرد توصیفی - تحلیلی و بررسی برخی از جنبه های هنر از جمله معماری ، سفالگری و نساجی در این دوره است .

Keywords:

معماری , هنر ایران , سلجوقی , هنر سفالگری , نساجی , فلزکاری .