مریم اختیاری - استادیار دانشکده هنر معماری دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
فاطمه بحرانی - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری دانش گاه شیراز، شیرا ز، ایران
علیرضا صلح جو - کارشناسی مهندسی معماری دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

نظریه پیمون از مشهورترین نظریه های معماری ایرانی است . بسیاری از بزرگان اظهار داشته اند که معماران ایرانی برای خلق فضاهای خود، از جمله حیاط مرکزی و اتاق ها، از نسبت های نظریه پیمون استفاده کرده اند. استاد پیرنیا، طبقه بندی شکلی خانه را در سه نظام فضایی پیمون بزرگ، کوچک و خرده پیمون تقسیم کرده که مبنای آن مقیاس فضایی و تعداد و نحوه چیدمان فضاهای خانه در کنار یکدیگر است . در این تحقیق ، تحقق این فرضیه در خانه های دوره قاجار شهر شیراز با دو آزمون مورد بررسی قرار گرفته است . در آزمون اول پیروی اندازه و تناسبات قسمت های سه دری ، پنج دری و حیاط با خردههای معنا دار گز و در آزمون دوم تکرار یا عدم تکرار در نسبت طول به عرض قسمت های ذکر شده مورد بررسی قرار گرفته است .

گز، گز شیرازی ، پیمون، پیمون کوچک .