محمد سالاریان پور - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرمآباد

اغلب افراد مبتلا به عقب مانده ذهنی هنگامی که از یک محیط یا مکان آموزشی محدود و نامناسب به محیط دیگری که دارای محدودیت های کمتری است ، انتقال می یابند، اغلب از لحاظ مهارت های سازشی الگوهای فعالیت و یا ویژگی های رفتاری بهبود می یابند و یا سرآمد و با استعداد باشند. به عنوان مثال روانشناسان از هنردرمانی به شکل های مختلف مانند نقاشی درمانی ، نمایش درمانی ، نمایش عروسکی ، فیلم درمانی ، موسیقی درمانی و حرکات موزون برای درمان انزوای کودکان عقب افتاده ذهنی استفاده می کنند. آنها استفاده از فرایند هنر را در کمک به رشد مناسب تعاملات و کاهش تمایلات پرخاشگرانه بسیار موثر می دانند. متاسفانه علیرغم وجود نیاز تاکنون هیچ ضابطه اصولی و راهنمای کلی مبنی بر استفاده از طراحی مناسب در مدارس استثنایی کشور ما تدوین نشده است و اگر چه تحقیقات انجام شده اما عدم ارائه راهکردهای اجرایی و انطباق درست آنها با معماری و یا روانشناسی اجتماعی و فردی سبب شده در این زمینه هم با خلاء اطلاعات مواجه باشیم . طراحی فضاهای آموزشی ویژه این دانش آموزان نیازمند شناختی ویژه از علایق و ویژگی های روان شناختی آنان دارد؛ با این توضیح اگر روان شناسی محیطی در حوزه آموزش را رشته ای از روان شناسی که به تعاملات و روابط میان دانش آموزان و محیط آموزشی می پردازد تعریف کنیم به ماهیت میان رشته ای این حوزه از علم روان شناسی با رشته معماری و ساختمان پی خواهیم برد. پژوهش حاضر به دنبال ارائه راهکارهایی برای طراحی فضاهای آموزش ویژه دانش آموزان کم توان ذهنی است ؛ این راهکارها توصیه هایی در جهت انتخاب اندازه و مقیاس کلاسها، رنگ و نحوه نورپردازی فضاهای آموزشی متناسب با ویژگی های روان شناختی این کودکان و در جهت افزایش تعاملات اجتماعی است .

مراکز آموزشی ، عقب افتاده ذهنی ، تعاملات اجتماعی .