یوسف حمه جانی - استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد، مهاباد، ایران.

محیط و منظر در اشکال طبیعی و انسان ساخت، بیانی آشکار و دیدنی از مجموعه فعالیتها، توقعات و ملازماتساکنان آن محیط میباشد. منظر به یک معنا بر فضای ملموس و رویت پذیر محیط پیرامون، که شامل محیططبیعی و انسان ساخت میشود، اطلاق میگردد، و در معنای دیگر، دلالت بر ذهنیتی مطلوب دارد کهبه واسطه ی مواجهه ی انسان با فضای کالبدی محیط پیرامونش، نقش میبندد. اما گسترش شتابان سکونتگاههایانسانی طی ۵۰ سال اخیر در کشور که از انگارههای رایج توسعه در جهان ناشی شده، شیوه سکونت و شکلگیریکالبدی سکونتگاهها را دگرگون ساخته است. این رشد طی سه دهه اخیر سبب شده است که ساخت فضاییکالبدی سکونتگاههای روستایی نیز به موازات شهرها مورد تغییر و دگرگونی شدید قرار گیرد. براین اساس، درپژوهش حاضر، با هدف درک وضعیت موجود و ارائه راهکاری مشخص برای آینده، با روش توصیفی- تحلیلی ومبتنی بر مطالعات اسنادی و نیز مشاهدات میدانی، الگوها و ویژگی های نظام منظر در معماری هورامان تختشناسایی و تدوین گردید. بخش نهایی این مقاله نشان میدهد که در هورامان، محیط انسان ساخت در یک بسترطبیعی و در تعامل و سازگاری کامل با عوامل و عناصر آن، و با در نظر گرفتن ملاحظات هنری و زیبایی شناختیشکل گرفته است، و منظر عمومی در ترکیبی همآوا با طبیعت قابل رویت است. در چنین مکانهایی، تحقق خاطره-انگیزی و اجتماع پذیری میسر خواهد کرد.

منظر، معنا، معماری، هورامان تخت.