پدرام پورمزینی - کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول.
کورش مومنی - دانشیارگروه معماری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول

بافت تاریخ شهر شیراز گنجینه ای از معماری غنی و تاریخی ایران است که دارای محلات متعددی از جمله محله درب شاهزاده می باشد که دارای خانه های مسکونی با ارزش و ناشناخته می باشد. هدف پژوهش فوق، بازشناسی مولفه های معماری خانه های تاریخی و شاخص محله درب شاهزاده شیراز با استفاده از تکنیک چیدمان فضا می باشد که در این راستا تعداد هشت خانه شاخص محله با نام های محتشم ، توتونچی ، عکاس باشی ، نعمتی و کشت ورز، برکت ، عبدالرحیم نعمتی ، چهره نگار، انتخاب شدند. سوال اصلی تحقیق عبارت است از اینکه : "نقش تکنیک چیدمان فضا در شناسایی عوامل و مولفه های تشکیل دهنده ساختار خانه های مسکونی محله درب شاهزاده شیراز چگونه است ؟"در این تحقیق از استدلال قیاسی و روش تحقیق مورد کاوی استفاده شده است و ارزش همپیوندی به عنوان متغیر مستقل و درجه خصوصی بودن فضاها به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد و با کمک نرم افزار دپس مپ ؛ مورد آنالیز و بررسی قرار گرفت . نتایج تحقیق نشان می دهد که خانه هایی متعلق به اوایل دوره قاجاریه دارای حیاط هایی کوچکتر بوده و فضاها با محصوریت بیشتر گردآگرد اطراف حیاط شکل گرفته اند. ریز فضاهایی همچون مطبخ و فضاهای خدماتی کمتر در مسیر فضاهای اصلی و عمومی خانه هستند و نسبت به خانه های منتهی به دوره پهلوی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. اواخر قاجار گشایش فضایی در حیاط خانه ها همچون خانه های محتشم و کشت ورز اتفاق افتاده است که نشان دهنده اهمیت فضاهای عمومی در خانه های اواخر دوره قاجار است . همپیوندی خانه ها نشان می دهد که از میان خانه های محله ، خانه کشت ورز بیشترین میزان خوانایی فضایی را دارد.

هم ییوندی، پیکره بندی فضایی، چیدمان فضا، محله درب شاهزاده،