حمیدرضا بیگ زاده شهرکی - دکترای مرمت، استادیار گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران
الهه غیاث ندوشن - دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری دانشگاه علم و هنر، یزد، ایران

در ساختار شهرهای سنتی ایران، بازار به عنوان هسته مرکزی شهر و در بسیاری موارد، بازارچه ها به عنوان هسته مرکزی محلات تعریف می شده اند. در نتیجه بازارعموما ستون فقرات شهرهای ایرانی را تشکیل می داده است . با تقویت نقش بازار و قرارگیری عناصر اصلی شهر چون میدانها، مساجد، مدارس، کاروانسراهای شهری، حمامها و... در کنار مجموعه بازار، نقش بازار در شهرهای ایرانی بسیار پررنگ می شود. در همین راستا، تیمچه ها یکی از مهم ترین بناهای وابسته به بازار هستند که با توجه به اهمیتی که داشته اند، چه از نظر الگو و جزئیات معماری و چه از نظر نیارش و سازه، واجد ویژگی های شاخصی می باشند. در میان تیمچه های ایران، تیمچه امین الدوله کاشان و تیمچه بزرگ قم دارای ویژگی های منحصر به فردی می باشند. در تحقیق حاضر که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و مقایسه تطبیقی به انجام رسیده است ، ضمن معرفی اجمالی معماری، به تبیین و تحلیل ویژگی های سازهای این دو اثر ارزشمند پرداخته شده و تمهیدات سازهای به کار رفته در این دو بنا جهت پایدار کردن آنها، احصاء گردیده است . نتایج حاصل از تحقیق نشان از آن دارد که الگوی همنشینی با بافت پیرامون، در هم تنیدگی هندسه پلانی و حداکثر بهرهگیری از نحوه آرایش عناصر سازه ای، الگوی تقسیم ارتفاعی و توجه به الگوی مناسب فرمی و هندسی پوشش ها، اصلی ترین عوامل و تمهیدات در جهت پایداری سازهای در هر دو مجموعه بوده اند.

تیمچه قم ، تیمچه امینی (امین الدوله ) کاشان، مقایسه تطبیقی ، تحلیل سازه