آلاله شرقی نژاد - فارغ التحصیل ارشد معماری دانشگاه صنعتی شاهرود
حمیدرضا اطلس باف - عضو هیات علمی دانشگاه گیلان

امروزه در بسیاری از کشورها فعالیت های هنری بخشی جدایی ناپذیر از برنامه آموزشی کودکان شده است . این امر رشد کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد و خلاقیت آنها را تقویت می کند. رویکردهای جدید طراحی نشان می دهد که ویژگی های محیطی که بتواند شرایط مناسب انجام فعالیت های کودکان را فراهم کند، مورد توجه معماران قرار گرفته است . در این رویکرد امنیت محیط ، تحریک تخیل و خلاقیت ، انعطاف پذیری و چندظرفیتی بودن، ارتباط با فضای باز و طبیعی و توجه به حریم خصوصی ویژگی های اصلی فضای مورد استفاده کودکان با هدف تقویت خلاقیت در آنهاست . در مقاله پیش رو دو نمونه از آثار این حوزه، "خانه فرهنگ کودکان آمار" و "پیش دبستانی را"، بر پایه ی این ویژگی ها مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرند. در این آثار، فعالیت هنری در کنار بازی فعالیتی اصلی در نظر گرفته شده و فضای معماری در مسیر رشد خلاقیت کودکان سازماندهی می شود. پژوهش حاضر مبتنی بر روش تحقیق توصیفی -تحلیلی است . ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ای ویژگی های محیطی مناسب و موثر بر رشد خلاقیت و سایر جنبه های رشد کودکان مرور شده است . سپس برای دستیابی به شناخت لازم در زمینه محیط معماری ، دو نمونه ی منتخب که ارتباط نزدیکی با ویژگی های یاد شده دارند، مورد تحلیل قرار گرفته است . نتایج حاصل از تحلیل این دو اثر نشان می دهد که ویژگی های پویایی فرم و عملکرد، ایجاد تمایز، تنوع و ابهام در فضای داخلی ، امکان حرکت آزاد و استفادهی شخصی از فضا، خوانایی مسیرها و ارتباط بصری فضاها با یکدیگر، ارتباط حرکتی و بصری مناسب با فضای بیرون، خرد کردن فضا، به کارگیری مقیاس انسانی ، مولفه های اصلی طراحی در به وجود آوردن محیط مناسب رشد خلاقیت کودکان بوده اند.

محیط محرک خلاقیت ، انعطاف پذیری فضا، فضای باز و طبیعی ، خانه فرهنگ کودکان آمار، پیش دبستانی را