غلامرضا جلالی فراهانی - دانشیار و رئیس گروه مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل دانشگاه عالی دفاع ملی
مجتبی عراقی زاده - دانشجوی دکتری رشته مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل دانشگاه عالی دفاع ملی ، پژوهشگر مجتمع دانشگاهی پدافند غیرعامل دانشگاه صنعتی مالک اشتر

پژوهش حاضر به دنبال آن است که روشی جدید و کمی برای ارزیابی آسیب پذیری زیرساخت های حیاتی در برابر تهدیدات انسانساخت عمدی معرفی نماید و شرایط فعلی که در آن صرفا ارزیابی آسیب پذیری با یک یا دو روش در کشور صورت می پذیرد را از نظر علمی بهبود بخشد. همچنین این روش مشکلات ناشی از قضاوتهای کیفی و سلیقه ای در ارزیابی آسیب پذیری زیرساخت ها را به حداقل میزان ممکن می رساند. این پژوهش از منظر ماهیت ، کاربردی است و از آنجا که به معرفی روشی که حاصل پژوهش آقای آنتونیو فریرا ۱(۲۰۱۹) می باشد در زمره پژوهش های مروری یا ترویجی قرار دارد. پژوهش اصلی با روش تحلیلی -توصیفی به انجام رسیده است و روش معرفی شده در آن جزء روشهای کمی ارزیابی و تعیین درجه آسیب پذیری زیرساخت ها بوده و به دلیل چابکی و اتکاء آن بر فرمولهای ریاضی قابلیت انعطاف و بکارگیری در برابر اشکال مختلف تهدیدات را دارا می باشد. در این پژوهش تلاش گردیده ضمن بررسی تحلیلی سوابق پژوهش های صورت گرفته در زمینه ارزیابی آسیب پذیری زیرساخت های حیاتی ، ویژگی های مثبت و منفی هر روش نیز بیان شود و در نهایت ویژگی برترساز روش معرفی شده در این مقاله نیز مشخص گردد. هرچند تهدید معیار در مقاله اصلی ، تهدید تروریستی علیه زیرساخت است اما این روش کاملا قابلیت بهرهبرداری در برابر سایر تهدیدات را نیز با تغییرات کوچکی در برخی پارامترها دارد. روش معرفی شده از سه گام اصلی تشکیل شده است . گام اول، ارزیابی تهدیدات بوده و طی آن، تهدیدات بر اساس چهار عامل نمره دهی می شود. گام دوم ارزشیابی زیرساخت از دو منظر ارزش برای بهره برداران و ارزش برای تهدیدگر است که طی آن بر اساس عامل های معرفی شده اقدامات ارزیابی صورت می پذیرد. گام سوم یا گام نهایی ، قرار دادن یافته های دو گام قبلی در فرمولهای ارائه شده در این مرحله است . در واقع فرایند اصلی ارزیابی آسیب پذیری در این مرحله و بر اساس روابط ریاضی بیان شده صورت می پذیرد. در پایان، این روش درجه آسیب پذیری یک زیرساخت را به صورت عددی از صفر تا یک تعیین نموده و بر اساس جدول راهنمای آن می توان شدت آسیب پذیری را از بازه خیلی کم تا خیلی زیاد شناسایی کرد.

ارزیابی آسیب پذیری ، زیرساخت ، تهدید، روش کمی .