هستی شناسی حضور قهرمان در سوگواره سیاوش و آیین تعزیه

این پژوهش با بررسی دو واقعه دراماتیک مشهور در سن ت ایرانی - اسلامی ، یعنی سوگ سیاوش و آیین تعزیه ، به مقایسه نقش معنوی قهرمان در فرایند اجرای این دو آیین پرداخته است . پرسش اصلی پژوهش این است که : صرف نظر از زمینی بودن شخصیت سیاوش و تمایز آن از شخصیت امام معصومی که مخاطبان تعزیه در سوگ او نشسته اند، از حیث حضور معنوی قهرمان چه تفاوتی در دو آیین قابل تشخیص است ؟ با ذکر این فرض که دو آیین با یدکدیگر قابل تطبیق هستند و ضمن واکاوی شخصیت امام به عنوان مرشد معنوی و ارتباط آن با بحث ولایت در خوانش شیعی از تاریخ اسلام ، یافته های ذیل قابل اشاره است : الف ) شخصیت قهرمان در تعزیه به سبب این که تجلی تام روح الهی است ، در همه جا حضور دارد و حضور اونه صرفا در ذهن و روان مخاطب مومن ، بلکه واجد خصیصه هستی شناسانه است . ب ) این حضور بر خلاف مورد سیاوش که محدود در تربیت اخلاقی و پالایش روحی است ، می تواند موجب ارتباط مضاعف میان دو ساحت ظاهر و باطن عالم هستی شود. تحقیق در هدف نهایی خود نشان می دهد که این ارتباط نتایجی واقع گرایانه را-همچون تغییر سرنوشت مخاطبان مومن و غیرمومن تعزیه و حتی افراد و وقایع خارج از این رویداد- به دنبال دارد.

Keywords:

اسلام ایرانی , تاریخ تشیع , تعزیه , سوگ سیاوش , ولایت الهی