فرهاد امینی - دانشجوی دکتری تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی- دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران مرکزی
حسین اردلانی - دکتری فلسفه ی هنر- استادیار دانشگاه آزاد اسلامی- واحد همدان

این مقاله به مطالعه ی آراء مورخان هنر اسلامی درباره ی معماری اسلامی و عناصر وابسته به آن پرداخته است . این بررسی با هدف بحث و بررسی روشهای تاریخ نویسی هنر در گستره ی هنر اسلامی و مطالعه ی سازوکارهایی است که تاریخ نگاران هنر با اتکای به آن به مواجهه با معماری اسلامی پرداخته اند، سازوکارهایی که دیدگاه این تاریخ نگاران را به معماری اسلامی از حیث معنا ، نحوه شکل گیری و تکوین عناصر تزئینی و وابسته به آن شکل داده است . آرتور اپهام پوپ به عنوان یک نمونه ی موردی و به عنوان یکی از تاثیرگذار ترین تاریخ نگاران هنر اسلامی در این مقاله مورد بررسی قرار خواهد گرفت . از آنجا که هدف اصلی این مقاله تبیین دیدگاه های مورخین هنر و روش مطالعه ی آنان در مواجه با معماری اسلامی است ابتدا برخی از آراء و آثار مورخین هنر اسلامی مورد مطالعه قرار خواهد گرفت و سپس به بررسی آراء طرح شده در کتاب معماری ایران اثر آرتور اپهام پوپ و روش تاریخ نویسی وی خواهیم پرداخت و نشان خواهیم داد که روش پوپ در تاریخ نگاری هنر اسلامی معطوف به تاریخ نگاری معماری اسلامی عملا رویکردی جامع و ترکیبی را در پیش گرفته است . روش تحقیق این مقاله توصیفی - تحلیلی است . نتیجه ی بررسی ما نشان داده است که دیدگاه پوپ در مطالعه معماری ایران در دوران اسلامی دیدگاهی جامع است که تاثیرات اقلیمی و سیاسی و اجتماعی را در ساز و کار شکل گیری معماری ایران دخیل می داند هر چند که در کنار چنین نگاهی از تاثیر جهان بینی و نگرش معناگرایانه و اعتقادی سازندگان بناها نیزغافل نبوده است. و لذا به جنبه های نمادین و رمز گونه معماری نیز توجه داشته است

معماری اسلامی، تاریخ ، اپهام پوپ، هنر اسلامی