حسن شکری - کارشناس ارشد نقاشی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران
ناهید جعفری دهکردی - دانشجوی دکتری رشتهی پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان، ایران
سیده مریم السادات ایزدی دهکردی - استادیار گروه معارف دانشگاه هنر اصفهان، ایران

هنر نگارگری ایرانی ، ارتباطی دیرینه با حکمت و عرفان ایرانی -اسلامی دارد و از نگرش و جهانبینی آنها سرچشمه گرفته است . به واسطه این هنر، که یکی از عناصر تاثیرگذار آن عنصر رنگ می باشد، بیشتر روایت های اعتقادی مسلمانان به تصویر کشیده شده است . یکی از این دسته روایات و عناوین که توجه بیشتر نگارگران را در طول تاریخ به سمت خود جلب کرده، معراج حضرت محمد(ص) می باشد، این واقعه نیز یکی از سرگذشت های قابل توجه دینی در دنیای اسلام بشمار می آید. نگاره معراج اثر سلطان محمد نسخه خطی خمسه طهماسبی کتابخانه بریتانیا، نیز یکی از این دسته آثار فاخر است که اشاره به واقعه معراج پیامبر(ص) دارد، که در پرتو حکمت و عرفان اسلامی شکل گرفته است . پژوهش حاضر با روش توصیفی -تحلیلی حاصل از مطالعات کتابخانه ای و با هدف تحلیل جایگاه عنصر رنگ در نگاره معراج سلطان محمد از نگاه حکمت اسلامی به دنبال پاسخ به این پرسش می باشد که : عناصر رنگی موجود درنگاره معراج پیامبر(ص)، چه جایگاه و شاخصه هایی از نگاه حکمت اسلامی دارند؟ با استناد به اطلاعات موجود در این پژوهش می توان اینگونه اذعان داشت که : سلطان محمد تبریزی »سلطان محمد نقاش« از نگارگران عصر صفوی در دربار شاه طهماسب ، در نگاره معراج محمد(ص) با تکیه برمفاهیم رنگی از منظر حکمت اسلامی اثری خاص و منحصر به فرد نسبت به نگارههای موجود در زمان خود خلق کرده است چرا که از مفاهیم حکمی رنگ در بیان تجمسی عالم مثال با ذکاوت و به درستی بهره برده است .

نگارگری ، حکمت اسلامی ، رنگ ، معراج پیامبر(ص)، سلطان محمد.