ماه نسا سفیدی - کارشناسی ارشد نقاشی، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران
جواد امین خندقی - استادیار گروه ادبیات نمایشی، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران
علیرضا طاهری مقدم - مربی گروه نقاشی، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران

هارپی و سیمرغ به عنوان دو پرنده اساطیری جایگاهی غیرقابل انکار در هنر ایران دارند و از مطالعه و بررسی این نقوش در نگارگری می توان به تحولات وارد شده بر آنها از سوی عوامل خارجی همچون سیاست ، جغرافیا و ادیان و باورها را بیان ساخت . بررسی ، مطالعه و شناخت روند و سیر تحول معنایی و فرمی دو نقش سیمرغ و هارپی در نگارگری می تواند باعث بازشناسی و احیای روح اساطیری این دو موجود در هنر کهن ایران شود. در این تحقیق ، سیر تحول نقش پرندگان اساطیری در نگارگری ایران (مطالعه موردی سیمرغ و هارپی ) مورد بررسی قرار می گیرد. این تحقیق به شیوه توصیفی - تحلیلی و با رویکرد کیفی ، بر پایه تحلیل و بررسی اطلاعات به دست آمده از منابع کتابخانه ای و آثار به دست آمده از موزهها و مجموعه های هنری نگارش شده است . هدف این تحقیق بدین صورت است که ابتدا نگارنده به معرفی و بیان دو نقش هارپی و سیمرغ در تاریخ ، ادبیات و هنر پرداخته و سپس جایگاه آنها را در نگارگری ایران مورد مطالعه قرار می دهد. در ادامه ویژگی های بصری سیمرغ و هارپی در هنر نگارگری ایران سده ۶ تا ۱۲ هجری مورد بررسی قرار می گیرد. گام بعدی بیان معنا و جایگاه سیمرغ و هارپی در باور و فرهنگ هر دوره هنر ایران و بررسی و ارتباط میان وجه معنایی و بصری این دو نقش در هنر نگارگری سده ۶ تا ۱۲ هجری می باشد. این پژوهش نشان می دهد که ویژگی های فرمی و بصری و همچنین معنایی موجودات اساطیری هر دوره از جمله سیمرغ و هارپی با گذشت زمان تغییر و تحول بسیار داشته و از عوامل متعددی تاثیر پذیرفته است .

پرندگان اساطیری ، نگارگری ایران، سیمرغ، هارپی .