مهدی چهری - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران، دانشکده مهندسی عمران و منابع زمین، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
منوچهر بهرویان - استادیار گروه عمران، دانشکده مهندسی عمران و منابع زمین، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
شهریار طاوسی تفرشی - استادیار گروه عمران، دانشکده مهندسی عمران و منابع زمین، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

امروزه حمل و نقل جایگاه ویژه ای در ابعاد گوناگون توسعه اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی جوامع بشری دارد و یکی از پایه های اصلی توسعه پایدار و متوازن ملت ها محسوب می گردد. پل ها به عنوان یکی از عناصر استراتژیک در شبکه های حمل و نقل ، نقش مهمی را در برقراری ارتباطات ایفا می کنند. اگر چه پل ها از پرهزینه ترین عناصر راه محسوب می شوند و سرمایه گذاری اولیه برای احداث آن ها بسیار سنگین است ، اما اگر ظرفیت تحمل بار آن ها کاهش یابد و یا فرو ریزند، هزینه های لازم برای بازسازی آن ها به مراتب بیشتر از هزینه ساختشان خواهد بود. پل ها با گذشت زمان و بنا به دلایل متعدد دچار فرسودگی و آسیب دیدگی می شوند که این امر سبب کاهش سطوح بهره برداری و کاهش عمر مفید آن ها می گردد. بنابراین ضرورت دارد با تکیه بر اصول علمی و به کارگیری روش های منطقی و سیستماتیک ، نسبت به شناسایی معیارهای موثر بر نگهداری پل ها و رتبه بندی آنها اقدام گردد تا بتوان بر اساس وزن و رتبه معیارها، نسبت به نگهداری پل ها با هدف حفظ سطوح بهره برداری آنها اقدام نمود. لذا در این پژوهش ابتدا معیارهای موثر بر اولویت بندی نگهداری پل ها با بررسی پژوهش های افراد در کشورهای مختلف دنیا گردآوری شدند و از میان آن ها موثرترین معیارها که با شرایط بومی کشور بیشترین مطابقت را داشتند، معرفی گردیدندکه شامل ۷ معیار اصلی و ۲۲ زیرمعیار می باشد. سپس برای مشخص شدن وزن هر یک از معیارها، نظرسنجی از افراد خبره و به کمک پرسش نامه صورت گرفت و معیارها، مقایسه زوجی شدند. در ادامه وزن و اهمیت هر یک از معیارها به کمک روش تصمیم گیری AHP و با استفاده از نرم افزار Expert Choice محاسبه گردید. یافته های حاصل از پژوهش بیانگر آن است که به کمک معیارهای شناسایی شده و با بررسی شرایط و وضعیت پل های بتنی شهرهای ساحلی دریای خزر در هر بازهی زمانی ، می توان تعیین نمود که کدام یک از پل ها در اولویت اقدامات نگهداری و تخصیص بودجه قرار دارند.

شناسایی و رتبه بندی معیارها، نگهداری ، پل ، شهرهای ساحلی دریای خزر، روش AHP