ملیحه دهقانی محمدآبادی - کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

خلوت از جمله مفاهیمی است که میان رشته ای محسوب شده و از یک سو با علوم روانشناختی و از دیگر سو با طراحی محیطی سر و کار دارد. این مقاله به مفهوم خلوت از دیدگاه روانشناسی محیط می پردازد. سوال اصلی این است که حد مطلوب خلوت چیست و چگونه می توان از آن در طراحی استفاده نمود. بدین منظور در این نوشتار به بررسی متون و آرای اندیشمندان حوزه های گوناگون و استخراج تعاریف واژه ی خلوت پرداخته شده است . موافقان و مخالفان خلوت، معنا و ارزش خلوت، تحلیل مفهومی آن و ساز و کارهای خلوت جهت رسیدن به خلوت مطلوب مورد بررسی قرار گرفته است و به تفاوت های فرهنگی در این زمینه اشاره شده که می تواند موجب طراحی های متفاوت گردد. آنچه واضح است این است که انسان موجودی است که خود را با شرایط مطابقت می دهد اما تامین نشدن نیاز به خلوت در وی می تواند موجب تنش های عصبی و در نهایت آسیب های روانی گردد. بدین منظور بایستی در طراحی محیطی به این امر توجه گردد تا نه تنها از این امر جلوگیری شود بلکه سایر نیازهای روانی وی نیز تامین گردد.

مفهوم خلوت، روانشناسی محیط ، طیف خلوت، خلوت مطلوب