حسین رحیمی - دکترای جغرافیای انسانی گرایش شهری- عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه پیام نور مشهد
نرگس گلستانی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری" برنامه ریزی مسکن"، دانشگاه پیام نور مشهد

امروزه یکی از معضلاتی که شهر و شهروندان با آن مواجه اند، وجود زمین های رها شده و بی استفاده در مناطق و محلات مختلف شهری است . این اراضی و فضاهای مسئله دار، رشد افقی شهرها را به دنبال داشته ، باعث ناپایداری در ابعاد محیط زیستی ، اجتماعی و اقتصادی شده و محیط های شهری را با چالش های جدی مواجه ساخته است . با توجه به اهمیت و نقش حساس زمین در توسعه شهری و پیشبرد اهداف و برنامه های شهر، هدایت و کنترل این اراضی ضرورت دارد. عوامل و نیروهای موثر در رهاشدگی اراضی در پنج بعد شامل عوامل و نیروهای اقتصادی ، اجتماعی - فرهنگی ، حقوقی - قانونی ، سیاسی و محیطی سنجش شده است ( رضایی ، ابراهیم زاده، رفیعیان، ۱۳۹۵ ، ص ۱۵۳).توسعه درون زای شهری می تواند، در فضاهای رها شده و بافت فرسوده شهری به عنوان رشد هوشمند، رخ دهد. از این رو شرایط ایجاب می کند که برنامه ریزان شهری ، توجه ویژهای به بافت های فرسوده شهری ، شناسایی ریشه های ایجاد این بافت ها و یافتن راه حلی برای فضاهای رها شده در بافت فرسوده شهرها داشته باشند (کیانی ، حیدری ، ۱۳۹۴ ، ص ۱۶۷). فرسودگی بافت که نتیجه فرسایش کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی است ، به مرور محدوده ای از شهر را از چرخه زندگی شهری و شهروندی خارج کرده و سبب هدر رفتن زمین در بخش های توانمند شهر، محدوده های مرکزی و بافت قدیمی می شود (نوریان، نتاج، ۱۳۹۵ ، ص ۲۷). در کلانشهر مشهد نیز اراضی رها شده بسیاری در محلات قدیم و جدید آن وجود دارد که ابعاد اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و کالبدی شهر را تحت تاثیر قرار می دهد. هدف این تحقیق بررسی اثرات و پیامدهای اراضی رها شده درون بافتی شهر مشهد می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی -تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات، از مقالاتی در این زمینه به صورت اینترنتی استفاده شده است . زمین های رها شده و بلاتکلیف از مهم ترین مشکلات محلات قدیمی شهر مشهد است . سرمایه گذاری در این زمین ها می تواند به اجرایی تر شدن طرح های نوزایی و باز اصالت بخشی بخصوص در بافت های فرسوده یا تاریخی کمک شایانی کند(آراسته ، عزیزی ، ۱۳۹۸، ص ۱).

اراضی رها شده، توسعه کالبدی ، بافت شهری ، کلانشهر مشهد