ناصر فکوهی - دانشیار گروه انسان شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
مریم حسین یزدی - دانشجوی کارشناس ارشد انسان شناسی دانشگاه تهران

انسان­ها در زندگی روزمره­ با هویت­سازی، خود را از دیگران متمایز می ­سازند و بین خود و دیگری تمییز قائل می ­شوند. مکان نیز با حضور انسان و فعالیت ­های وی هویت پیدا می کند. تعلق خاطر و حس مثبت داشتن به مکان و انباشت تجربه ها و خاطرات مبتنی بر مکان نشانه ای از هویت مکان است. در این مقاله تلاش شده است تا با مطالعه­ ­تطبیقی میان دو مجتمع مسکونی واقع در مناطق ۱۵ و ۱ تهران و با اتخاذ رویکردی کیفی از طریق مصاحبه و مشاهده و با نمونه ­گیری هدفمند و شبکه ­ای، به بررسی این مسئله پرداخته شود که سکونت در مجتمع ­های مسکونی چه تاثیری در هویت مکانی و بی هویتی افراد دارد و شکل گیری و کیفیت هویت مکانی در این دو مجتمع چگونه است. در بحث نظری با استفاده از نظریه های آموس راپاپورت و کوین لینچ هویت مکانی تحلیل می شود. یافته ها نشان می دهد ارتباط مستمر با فضا و گذراندن مدت زمان طولانی در خانه، رابطه­ مستقیمی با تعلق خاطر و حس مثبت به مکان دارد، چراکه انباشت تجربه ها و خاطرات روزمره در ارتباط با مکان شکل می گیرند؛ به عبارت دیگر، هویت مکانی زمانی بازنمود می یابد که استفاده مستمر از فضا در عادت های روزمره­ افراد تثبیت شده باشد.

حس تعلق, خاطره مکانی, دل بستگی مکانی, هویت, هویت مکانی