شیما محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان،دانشگاه علم و هنر، یزد، ایران
فرنگیس دمهری - دکتری روانشناسی کودکان استثنائی، استاد یار دانشگاه علم و هنر، یزد، ایران
محسن سعیدمنش - دکتری علوم اعصاب شناختی، استاد یار دانشگاه علم و هنر، یزد، ایران

مقدمه:اوتیسم یک اختلال پیچیده عصبی – تحولی است که سیرطبیعی رشدکودک را دچاراختلال می­کند.بنابراین هدف ازانجام پژوهش حاضر بررسی تاثیرتمرینات دست برتری بر زبان بیانی و دریافتی کودکان با اختلال طیف اوتیسم انجام شد. روش: روش پژوهشی نیمه تجربی با طرح      پیش­آزمون پس­آزمون همراه با گروه کنترل و آزمایش بود.جامعه پژوهش کلیه کودکان با تشخیص اختلال طیف اوتیسم شهرستان رفسنجان بود. ۳۰ کودک که با استفاده از پرسشنامه گارز و مصاحبه بالینی تشخیص اختلال طیف  اوتیسم دریافت کرده بودند، به روش نمونه­گیری در دسترس از مراکز اوتیسم شهرستان رفسنجان انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دوگروه کنترل و آزمایش هر گروه شامل ۱۵ نفر قرار گرفتند. سپس ازهر دو گروه آزمایش و کنترل آزمون­های زبان بیانی و دریافتی رشد نیوشا (جعفری، ۱۳۸۶) و برتری طرفی ادینبورگ(۱۹۷۱)­به­عنوان پیش آزمون گرفته شد. گروه آزمایش تحت ۲۰ جلسه ( دو هفته یکبار و هر جلسه ۴۵ دقیقه) تمرینات دستکاری دست برتری قرار گرفتند. سپس مجددا از هر دو گروه پس­آزمون گرفته شد. یافته ­ها:نتایج پژوهش  با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان دادند که میانگین نمرات زبان دریافتی این کودکان به­طور معناداری افزایش پیدا کرده است (۰۵/۰p≥ و ۷۸۰/۱۵(F= درحالی که در میانگین زبان بیانی تغییرات معناداری ایجاد نشد.(۰۰۱/۰p≤و ۹۹۶/۲(F=. نتیجه­ گیری: بنابراین می­توان اینگونه نتیجه­گیری کرد که تمرینات دست برتری می تواند باعث بهبود زبان­دریافتی در کودکان با اختلال طیف شود.

اختلال طیف اوتیسم, دستکاری دست برتری, زبان بیانی, زبان دریافتی