تحلیل و نقد بازتاب گفتمان علوم انسانی اسلامی در کتابهای جامعهشناسی متوسطه
عنوان مقاله: تحلیل و نقد بازتاب گفتمان علوم انسانی اسلامی در کتابهای جامعهشناسی متوسطه
شناسه ملی مقاله: JR_ISSJ-14-27_005
منتشر شده در در سال 1401
شناسه ملی مقاله: JR_ISSJ-14-27_005
منتشر شده در در سال 1401
مشخصات نویسندگان مقاله:
محمد عابدی اردکانی - دانشگاه یزد، پردیس علوم انسانی و اجتماعی، گروه حقوق و علوم سیاسی.
امیر مولودی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی.
خلاصه مقاله:
محمد عابدی اردکانی - دانشگاه یزد، پردیس علوم انسانی و اجتماعی، گروه حقوق و علوم سیاسی.
امیر مولودی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی.
در جمهوری اسلامی ایران، علوم انسانی اسلامی، بهمنزله یک «پارادایم»، با حمایت نیروهای مذهبی وفادار به حاکمیت در حال تبدیلشدن به یک «گفتمان» است. یکی از نهادهایی که در معرض ترویج گفتمان یاد شده قرار گرفته، آموزش و پرورش است. در سالهای اخیر با تغییرات در کتب مدارس، بهخصوص رشته علوم انسانی، تلاش زیادی برای نهادینه کردن علوم انسانی اسلامی و تبدیل آن به گفتمان مسلط در این کتاب ها شده است. از قرائن چنین برمیآید که از میان آثار مربوط به دانشآموزان دبیرستان در رشته علوم انسانی، کتب جامعهشناسی این رشته تاثیر قابلملاحظه ای از این گفتمان را داشته است. در این کتب با نقد هستیشناسی، معرفت شناسی و روششناسی حاکم بر جامعه غربی، اصول هستیشناسی، معرفتشناسی و روششناسی علوم انسانی اسلامی مطرح شده است. هدف از این پژوهش آن است که با بهرهگیری از روش تحلیل گفتمان انتقادی «تئون ون دایک»، بازتاب این گفتمان در کتاب جامعهشناسی رشته علوم انسانی تحلیل و نقد شود. ازاینرو، تحقیق حاضر از نوع توصیفی−تحلیلی با رویکرد گفتمانی است که بهصورت تحلیل محتوا انجام خواهد شد. یافتههای تحقیق بیانگر آن است که براساس چارچوب نظری ون دایک، نویسندگان کتابهای جامعهشناسی مقطع متوسطه، مطالب کتب را بر پایه رویکرد ایدئولوژیک تنظیم کرده اند. ازاین رو، مولفههای مورد نظر ون دایک مانند تعمیمدهی، استناد و استفاده از اشارات ضمنی، آشکارسازی، کاربرد عبارتهای منفی و بهویژه قطببندی و غیریتسازی نظیر «رهیافت معنوی گرایانه در مقابل رهیافت مادیگرایانه»، «انسان غربی در برابر انسان الهی» و «لیبرال دموکراسی در برابر مردمسالاری» در جاهای مختلف این کتب قابل مشاهده است.
کلمات کلیدی: علوم انسانی غربی, علوم انسانی اسلامی, گفتمان, تئون ون دایک, جامعهشناسی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1615496/