محمد بهرامی - کارشناسی ارشد ایرانشناسی، دانشگاه میبد ، یزد، ایران.
شهناز حجتی نجف آبادی - استادیار گروه ایران شناسی دانشگاه میبد. یزد. ایران

بعد از فروپاشی هخامنشیان، با ورود اسکندر به ایران و سپس تاسیس سلسله سلوکی، شهرسازی و سیاست اسکان یونانیان مهاجر در ایران از سوی اسکندر و سلوکیان در راستای تحقق اهداف سیاسی آنها، عملی گردید. حضور یونانیان در ایران البته با پشتوانه حکومت خودی باعث تحولاتی در جنبه­های مختلف فرهنگی ایران گردید. می­توان انگاشت نقش و جایگاه زنان در جامعه ایران نیز از فرهنگ یونانی متاثر گردید. با در نظر گرفتن این موضوع، مساله این پژوهش بدین­گونه مطرح می­شود؛ رواج فرهنگ یونانی چه تاثیری بر نقش و جایگاه زنان ایرانی در دوران سلوکی و اشکانی داشته است؟ یافته­های این تحقیق نشان می­دهد زنان در فرهنگ یونانی عصر هلنی نسبت به ادوار پیش ترفیع مقام یافته بودند بر این اساس رواج فرهنگ یونانی در جامعه ایران پساهخامنشی، تاثیر مثبتی بر نقش و جایگاه زنان داشته است. گزارشهایی در برخی متون مورخان کهن و آثار مکشوفه از کاوش های باستان شناسی در قلمرو دو دولت سلوکی و اشکانی بیشترین اطلاعات موجود را از وضعیت زنان به ویژه لایه های اشراف و درباری، در اختیار قرار می­دهند. از اطلاعات چنین منابعی می­توان استنباط کرد که زنان در این دوره حضوری کاملا فعال و بارز در عرصه های مختلف سیاسی-اجتماعی دارند. حضور آنان در فعالیت­های اجتماعی، اقتصادی و مذهبی و یا هنری، با پیدا شدن پیکرک­های و مهرها و اثر مهرها و دیگر آثار در مناطق مختلف و به استناد داده های متون برخی مورخان باستانی، کاملا بیانگر این است که نقش و موقعیت زنان در دوران اشکانی و سلوکی نه تنها افولی نداشته است بلکه تحت تاثیر فرهنگ یونانی پیشرفت­های فراوانی نیز داشته است.

نقش و جایگاه زنان درباری, فرهنگ یونانی, سلوکیان, اشکانیان, ایران