سمیه اکبرزاده - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
علیرضا علیزاده - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
عبداله احمدپور - مجتمع آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه.
اکبر شیرزاد - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

در این پژوهش تنوع ژنتیکی ۷۰ جدایه Colletotrichum fructicola بدست آمده از علایم لکه برگی روی انواع گیاهان اهلی و وحشی در مناطق مختلف سه استان شمالی ایران شامل گیلان، مازندران و گلستان با استفاده از نشانگر مولکولی ISSR بررسی شد. تجزیه و تحلیل خوشه ای نتایج حاصل از انگشت نگاری DNA با استفاده از پنج آغازگر ISSR برای ۷۰ جدایه C. fructicola به خوبی توانست روابط ژنتیکی بین جدایه ها را نشان دهد. بر این اساس تعداد ۷۰ جدایه در قالب هشت دودمان همسان ه­ای از هم تفکیک شدند. این نتایج نشان داد تنوع ژنتیکی زیادی بین جدایه های این گونه قارچی وجود دارد. هیچ ارتباط مستقیمی بین گروه های انگشت نگاری DNA و منشاء جغرافیایی و میزبانی جدایه ها مشاهده نشد. به منظور ارزیابی کارآمدی نشانگر مولکولی ISSR در تمایز و تفکیک جدایه ­های C. fructicola از جدایه­ های، برخی گونه های نزدیک و غالب جنس Colletotrichum، انگشت ­نگاری DNA با استفاده از این نشانگر مولکولی برای ۸۹ جدایه شامل ۸۵ جدایه C. fructicola، دو جدایه C. gloeosporioides، یک جدایه C. aenigma و یک جدایه C. karstii انجام شد. بر اساس مقایسه الگوی انگشت نگاری DNA و فنوگرام ترسیم شده تعداد ۸۹ جدایه در سطح تشابه ژنتیکی ۷۰ درصد در چهار گروه اصلی (A-D) قرار گرفتند. به طوری که جدایه های دودمان های همسانه­ای A-D به ترتیب به گونههای C. karstii، C. fructicola، C. gloeosporioides و C. aenigma تعلق داشتند. برای اطمینان از صحت شناسایی، تعداد ۲۸ جدایه از دودمان های کلونی مختلف به عنوان نماینده برای شناسایی مولکولی بر اساس تعیین توالی ناحیه ژنی بتاتوبولین (TUB۲) و فاصله بین ژنی APN۲/MAT۱ (ApMAT) انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل تبارزایی صحت شناسایی و نیز کارآمدی نشانگر مولکولی ISSR به عنوان یک ابزار مفید در گروه ­بندی و تفکیک برخی گونه های غالب جنس Colletotrichum را نشان داد.

انگشتنگاری DNA, آرایه بندی, توالییابی ژنومی, نشانگر مولکولی, واکنش زنجیره ای پلی مراز