معصومه لایق حقیقی - محقق، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
بهلول عباس زاده - دانشیار، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

جنس Lippia بیش از ۲۰۰ گونه دارد که  Lippia citriodora  L. به دلیل داشتن خواص دارویی دارای اهمیت ویژه ای می باشد. به منظور ارزیابی ویژگی های کمی و کیفی و عناصر گیاه به لیمو تحت تاثیر ورمی کمپوست، بیوچار و ریزوباکتری های محرک رشد (Plant Growth Promoting Rhizobacteria-PGPR)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار، در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، ایستگاه تحقیقات البرز در شرایط مزرعه، در سال ۱۳۹۶ روی نهال های یک ساله اجرا شد. عامل اول ورمی کمپوست در سه سطح (۰، ۶ و ۱۲ تن در هکتار)، عامل دوم بیوچار در سه سطح (صفر، ۵ و ۱۰ تن در هکتار) و عامل سوم باکتری های محرک رشد در دو سطح (بدون تلقیح و تلقیح با تلفیقی از ۳ سویه ازتوباکتر (Azotobacter chroococcum strain ۵)، آزوسپیریلوم (Azospirillum lipoferum strain OF) و سودوموناس (Pseudomonas putida)) بود. مقایسه میانگین ها نشان داد بیشترین درصد اسانس با ۸۶/۰ درصد از تیمار شاهد و حداکثر عملکرد اسانس با ۷۴/۳کیلوگرم بر هکتار از تیمار ۱۲ تن ورمی کمپوست به همراه ۱۰ تن بیوچار و تلقیح کود زیستی بدست آمد. بیشترین آهن (۰۶/۳۷۷ پی پی ام) در تیمار ۶ تن ورمی کمپوست به همراه ۱۰ تن بیوچار در هکتار و تلقیح با کود زیستی وجود داشت. به طور کلی کاربرد ۶ تن ورمی کمپوست در هکتار ، ۱۰ تن بیوچار در هکتار و تلقیح گیاهان به لیمو با باکتری های محرک رشد از طریق افزایش رشد و توسعه ریشه و در نتیجه جذب بهتر آب و مواد غذایی از خاک می تواند سبب افزایش عملکرد و بهبود صفات کمی گیاه گردد.

به لیمو, گیاه دارویی, کود آلی, کود زیستی