طیبه زنده دل - دانشجوی دکتری، گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان، ایران
ابراهیم گنجی مقدم - دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران
مریم تاتاری - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان، ایران

به منظور بررسی میزان تحمل به یخ زدگی گیاه پنیرباد آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با ۴ تکرار و نه تیمار دمایی (صفر، ۳-، ۶-، ۹-، ۱۲-، ۱۵-، ۱۸- و ۲۱- درجه سانتی گراد و تیمار شاهد ۲۵ درجه سانتی گراد) انجام شد. صفات مورد مطالعه شامل درصد نشت یونی، پایداری غشای سلولی، محتوای پرولین برگ، کلروفیل فلورسانس، درجه سبزینگی، دمای ۵۰ درصد کشندگی بر اساس درصد بقا (LT۵۰su) و دمای ۵۰ درصد کشندگی بر اساس نشت الکترولیت ها (LT۵۰el) بود. نتایج نشان داد اثر تنش یخ زدگی بر تمامی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال ۱ درصد معنی دار بود. با افزایش تنش یخ زدگی نشت یونی افزایش و پایداری غشای سلولی کاهش نشان دادند. میزان کلروفیل فلورسانس برگ با افزایش تنش کاهش یافت، به طوری که در دماهای پایین تر از ۹- درجه سانتی گراد به کمترین مقدار خود رسید. درجه سبزینگی تا ۶- درجه سانتی گراد با شیب شدید و در کمتر از آن با شیب ملایم تر کاهش یافت. بیشترین محتوای پرولین مربوط به تیمار ۶- درجه سانتی گراد بود که نسبت به تیمار شاهد ۵۳ درصد افزایش یافت. با کاهش دما درصد بقا کاهش یافت، به طوری که در دماهای زیر ۹- درجه سانتی گراد به کلی گیاهان از بین رفتند. همچنین LT۵۰el  و LT۵۰su  به ترتیب در دمای ۱۵۳/۱۰- و ۹۵۸/۸- درجه سانتی گراد اتفاق افتاد. در نهایت، یافته ها در این تحقیق نشان دادند که گیاه دارویی پنیرباد تنش یخ زدگی ۶- درجه سانتی گراد را به طور قابل قبولی تحمل می نماید.

پرولین, تنش, درصد بقا, کلروفیل فلورسانس