فروه سادات مصطفوی نیشابوری - دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی گروه گیاهپزشکی دانشگاه زابل.
سیدکاظم صباغ - دانشیار گروه زیست شناسی پردیس علوم دانشگاه یزد.
احمد یامچی - استادیار گروه اصلاح نباتات وبیوتکنولوژی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان.
سعید نصراله نژاد - دانشیار گروه گیاهپزشکی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان.
ناصر پنجه که - دانشیار گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل.

چکیده در این تحقیق تغییرات فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانی کاتالاز و پراکسیداز به روش طیف سنجی و سطح بیان ژن­های NPR۱، FKBP، Chlorophyll a-b binding protein و Metallothionein-like protein به روش واکنش زنجیره­ای پلی­مراز کمی (qRT-PCR) در دو ژنوتیپ متحمل (هیبرید ۸) و حساس (SC۷۰۵) ذرت در پاسخ به بیماری ویروس موزاییک کوتولوگی ذرت مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در شرایط گلخانه بصورت مایه­زنی مکانیکی صورت گرفت و نمونه­برداری در زمان­های ۰، ۱، ۹، ۲۴ و ۷۲ ساعت انجام شد. نتایج نشان دهنده­ی افزایش فعالیت پراکسیداز در ژنوتیپ متحمل در کلیه­ی زمان­های نمونه­برداری نسبت به ژنوتیپ حساس بود. بالاترین میزان افزایش در بازه­ی زمانی ۲۴ ساعت بعد از مایه­زنی درمقایسه با شاهد ثبت گردید. این میزان در بازه­ی زمانی ۷۲ ساعت بعد از آلوده­سازی نسبت به گیاهان کنترل کاهش یافت. فعالیت آنزیم کاتالاز در تمام بازه­های زمانی بعد از آلودگی به میزان قابل ملاحظه­ای نسبت به گیاهان کنترل کمتر بود. تغییرات بیان ژن­های NPR۱ و MT-LPدر هر دو ژنوتیپ افزیش داشته ولی این افزایش در گیاه متحمل بیشتر بود. میزان بیان ژن FKBPدر ژنوتیپ متحمل از اولین ساعت پس از آلودگی ویروسی افزایش یافت و با سرعت بیشتری نسبت به گیاه حساس کاهش یافت. تغییرات بیان در ژن Chlorophyll a-bدر گیاه حساس کاهش معنی­داری نسبت به گیاهان شاهد داشت. تغییر فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدانی و میزان رونوشت­ ژن­ها در آلودگی ویروسی می­تواند در مطالعات تعامل بین گیاه و ویروس به عنوان مارکر زیستی انتخابی برای مقاومت به بیماری­های ویروسی مورد استفاده قرار گیرد.

واژه­ های کلیدی: بیان ژن, پراکسیداز, کاتالاز, ویروس موزاییک کوتولگی ذرت