موسی صابر - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
صمد وجودی - دکتری، مرکز خدمات کشاورزی خدا آفرین.
میلاد فرخی - دانشجوی دکتری، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه.
اکرم احمدی - دانشجوی دکتری، گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.

چکیده بالتوری سبز Chrysoperla carnea (Stephens) یکی از مهمترین عوامل­ کنترل زیستی است. در این مطالعه، اثرغلظت های توصیه شده ی مزرعه ای و دو برابر آن غلظت­ها از حشره­کش­های زیست­سازگار امامکتین بنزوات و اسپینوسد روی فراسنجه های زیستی این شکارگر مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش های زیست­سنجی روی لاروهای سن دو به روش تماس با باقیمانده­ی سموم در اتاقک رشد با شرایط دمایی ۱ ۲۶، رطوبت نسبی ۵ ۷۰% و دوره­ی نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی صورت گرفت. نتایج زیست­سنجی ها نشان داد که حشره­کش­های مورد آزمایش در غلظت توصیه شده­ی مزرعه­ای سمیت ناچیزی روی لاروهای سن دو بالتوری سبز داشتند و براساس طبقه­بندی سازمان بین­المللی کنترل زیستی، امامکتین بنزوات و اسپینوسد در گروه حشره­کش­های بی­ضرر قرار گرفتند. مقادیر ۵۰ و ۲۴۰ میلی گرم ماده­ی موثر بر لیتر حشره­کش­های امامکتین بنزوات و اسپینوسد (دو برابر غلظت توصیه شده­ی مزرعه­ای) طول دوره­ی لاروی را به­ترتیب ۷/۷ و ۵/۱۵ درصد و طول دوره­ی شفیرگی را به ترتیب ۶/۷ و ۴/۱۱ درصد نسبت به شاهد افزایش دادند. این حشره­کش­ها باعث افزایش معنی­دار مرگ و میر در طول مرحله­ی لاروی شدند ولی اثر معنی­داری روی مرگ و میر مرحله­ی شفیرگی بالتوری سبز نداشتند. از نظر باروری، درصد تفریخ تخم­ها و طول عمر حشرات بالغ بالتوری سبز بین شاهد و تیمارهای حشره­کشی اختلاف معنی­داری مشاهده نگردید. براساس نتایج به دست آمده، حشره­کش­های امامکتین بنزوات و اسپینوسد تاثیر سوء خیلی کمی روی بالتوری سبزداشتند، بنابراین می توان از این حشره کش­ها همراه با بالتوری سبز در برنامه­های مدیریت تلفیقی آفات استفاده نمود.

واژه های کلیدی: حشره­ کش­های زیست­سازگار, مدیریت تلفیقی آفات, Chrysoperla carnea