علی ملیحی پور - استادیار بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج.
محمدعلی دهقان - مربی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان.
کمال شهبازی - مربی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پارس آباد.
علی براتی - استادیار بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج.

چکیده بیماری بلایت فوزاریومی سنبله که توسط گونه­های مختلف قارچ Fusarium به ویژه گونه­ی Fusarium graminearum ایجاد می­شود، یکی از مهم­ترین بیماری­های گندم در ایران است که به ویژه در اقلیم گرم و مرطوب کشور باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول می­شود. تحقیق حاضر به منظور ارزیابی واکنش تعداد ۱۱۷ توده گندم بومی موجود در کلکسیون بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر نسبت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله طی دو سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ و ۹۴-۱۳۹۳ در شرایط مزرعه در دو منطقه­ی گرگان و مغان و در شرایط گلخانه در کرج اجرا گردید. ارزیابی توده­های آزمایشی با استفاده از روش اسپورپاشی در مزرعه نشان داد که ۳۱ توده از ۱۱۷ توده مورد بررسی، از نظر میانگین شاخص بیماری از مقاومت مطلوبی در برابر بیماری برخوردار هستند. به نظر می­رسد که علت مقاومت حداقل ۲۱ شماره از بین این توده­ها، اساس ژنتیکی داشته و به وجود مقاومت نوع I در آن­ها مربوط می­شود. براساس نتایج بررسی­های گلخانه­ای به روش مایه­زنی نقطه­ای، همه­ی توده­های آزمایشی مورد بررسی در برابر این بیماری حساس بوده و آلودگی شدیدی از خود نشان دادند. این امر می­تواند منعکس کننده­ی عدم وجود مقاومت نوع II در این توده­ها باشد. در هر حال، با توجه به احتمال وجود مقاومت نوع I در تعداد قابل توجهی از توده­های گندم ذکر شده، که می­تواند تا حد زیادی گیاه گندم را در شرایط مزرعه در برابر بیماری حفظ نماید، از آن­ها می­توان به عنوان والدهای مقاوم به بیماری در تلاقی­های مربوط به برنامه­های اصلاح گندم استفاده نمود.

واژه های کلیدی:Fusarium graminearum, مقاومت, اسپورپاشی, مایه­زنی نقطه­ای