حسین مولوی - پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج دانشگاه تهران
مسعود محمدی - دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
عبدالمجید لیاقت - پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج دانشگاه تهران

کم­آبیاری یکی از راهکارهای بهینه­سازی مصرف آب در اراضی فاریاب است که از طریق آبیاری نیمی از جویچه­ها به طور ثابت یا متغیر قابل اجرا می­باشد. برای ارزیابی عملکرد، اجزاء عملکرد و کارآیی مصرف آب گوجه­فرنگی در راستای کاهش مقدار آب مصرفی، آزمایشی در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج اجرا شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک­های کاملا تصادفی برای سه تیمار آبیاری کامل، یک در میان متغیر و یک در میان ثابت جویچه­ها در سه تکرار اجرا گردید. دور آبیاری براساس ۵/۰MAD= با استفاده از دستگاه رطوبت­سنج TDR محاسبه گردید. در انتهای فصل رشد صفاتی همچون عملکرد، ارتفاع گیاه، تعداد میوه، قطر میوه، طول ریشه و وزن خشک ریشه اندازه­گیری شد. به­طورکلی کم­آبیاری در سطح احتمال ۱ درصد بر عملکرد و اجزاء عملکرد اثر معنی­دار داشت. عملکرد در تیمارهای آبیاری یک در میان ثابت و آبیاری یک در میان متغیر در مقایسه با تیمار آبیاری کامل به­ترتیب ۱۶/۱۰ و ۵۵/۳۵ درصد کاهش یافت. این مقادیر برای طول ریشه ۵۴/۱۵ و ۳۲/۳۱ درصد، برای وزن خشک ریشه ۱۲ و ۱۷/۳۲ درصد، برای ارتفاع گیاه ۳۷/۱۴ و ۹/۳۷ درصد و برای تعداد میوه ۷۴/۱۴ و ۵۲/۳۴ درصد بود. کارآیی مصرف آب با آبیاری یک در میان ثابت و متغیر به­ترتیب ۸/۱ و ۳/۱ برابر کارآیی مصرف آب با آبیاری کامل شد. نتایج نشان داد در شرایطی که زمین عامل محدودکننده تولید نباشد با کم آبیاری سطح زیر کشت را می­توان به دو برابر افزایش داد و در نتیجه مقدار محصول با کم­آبیاری را نسبت به آبیاری کامل بالا برد. در این راستا، آبیاری یک در میان ثابت نسبت به آبیاری یک در میان متغیر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه­تر خواهد بود، چرا که کارآیی مصرف آب را می­تواند تا  ۸/۱ برابر بهبود بخشد.

عملکرد, کارآیی مصرف آب, کم آبیاری, گوجه فرنگی, وزن خشک ریشه