کیومرث ابراهیمی - دانشگاه تهران
شهاب عراقی نژاد - دانشگاه تهران
مهدی محمدی قلعه نی - دانشگاه تهران

در تحقیق حاضر دو آبخوان ساوه و اراک به منظور بررسی کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی در شرایط متفاوت اقلیمی انتخاب شدند. از نرم­افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی در جهت ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی تراز و کیفیت آب زیرزمینی استفاده گردید.  نتایج تحقیق نشان داد که متوسط افت سطح آب زیرزمینی در طی ۷ سال در ۵۷ حلقه چاه محدوده دشت اراک برابر با ۳۸/۳ متر و در ۶۳ حلقه چاه مورد مطالعه در آبخوان ساوه برابر ۱۹/۱۰ متر بوده است. همچنین افت متوسط سالانه سطح آب زیرزمینی در منطقه ساوه قبل از بهره­برداری از سد ساوه برای دوره ۱۳۷۳-۱۳۶۶ برابر ۹۸/۰ ­متر و در  سال­های بعد از بهره­برداری، ۱۳۸۷-۱۳۷۴ معادل ۴۷/۱ ­متر بدست آمد. از لحاظ طبقه­بندی کیفیت آب زیرزمینی بر اساس روش ویل­کاکس جهت مصارف کشاورزی، آبخوان ساوه به چهار دسته و آبخوان اراک به سه دسته طبقه­بندی شدند. به طوریکه حدود ۱۶ درصد از کل مساحت محدوده ساوه در کلاس C۴-S۲، ۴۶ درصد در کلاس C۴-S۱، ۳۰ درصد در کلاس C۳-S۱ و ۸ درصد در کلاس C۲-S۱ قرار گرفت. در مورد آبخوان اراک از کل مساحت محدوده مورد مطالعه ۴۲ درصد در کلاس C۴-S۱، ۵۶ درصد در کلاس C۳-S۱ و ۲ درصد در کلاس C۲-S۱ قرار گرفت. در بررسی اثرات فصول تر و خشک و نیز عمق آب زیرزمینی بر کیفیت آب زیرزمینی آبخوان­های ساوه و اراک، مشخص شد که کیفیت آب زیرزمینی در فصول تر نسبت به فصول خشک و در چاه­های با عمق کمتر نامطلوب­تر است.

آبخوان, اراک, تغییرات مکانی و زمانی, ساوه, سیستم اطلاعات جغرافیایی