حمید زارع ابیانه - دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا
مریم بیات ورکشی - دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا
یعقوب دین پژوه - دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

هدف از انجام این مطالعه بررسی روند تغییرات هم­زمان بارندگی و تبخیر و تعرق در قالب شاخص خشکی برای نیمه­جنوبی کشور است. دوره آماری مورد مطالعه در این تحقیق مربوط به سال­های ۱۹۶۱ تا ۲۰۰۰ در نظر گرفته شد. نتایج اولیه مربوط به سری زمانی داده­های ده ایستگاه سینوپتیک مشخص کرد که تبخیر و تعرق تغییرات کمتری نسبت به دو عامل بارش و شاخص خشکی داشت. در مرحله بعد با اعمال آزمون ناپارامتری من­کندال روند تغییرات هر یک از عامل­های فوق مشخص گردید. نتایج نشان داد که در اکثر ایستگاه­ها در طول ۴۰ سال روند بارش افزایشی و روند تبخیر و تعرق کاهشی بود. روند بارش و شاخص خشکی و در حدود ۷۰ درصد از ایستگاه­ها و تبخیر و تعرق در حدود ۹۰ درصد از ایستگاه­ها معنی­دار بود. تحلیل­های روند مرتبط با شاخص خشکی ثابت نمود که اقلیم اکثر ایستگاه­ها (۸۰ درصد) تا حدودی به اقلیم مرطوب تمایل داشتند. نمودارهای روند من­کندال در تمامی ایستگاه­ها شروع تغییرات به صورت ناگهانی را از حدود سال ۱۹۶۳ نشان داد. حداکثر و حداقل مقادیر معنی­دار روند هر سه عامل به ایستگاه­های اصفهان و اهواز با دو اقلیم متفاوت استپی و بیایانی تعلق داشت.

بارش, تبخیر و تعرق, روند, شاخص خشکی, من - کندال, نیمه جنوبی ایران