مهدی قورچیانی - پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
غلامعباس اکبری - پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
حسینعلی علیخانی - پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج دانشگاه تهران
ایرج اله دادی - پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
مهدی زارعی - دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

به منظور بررسی اثرات قارچ میکوریز آربسکولار و باکتری سودوموناس فلوروسنس بر ویژگی­های بلال، میزان کلروفیل و عملکرد گیاه ذرت در شرایط تنش رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت­های دو بار خرد شده و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها عبارت از آبیاری در دو سطح: آبیاری پس از ۶۰ و۱۲۰ میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A؛ ترکیب قارچ میکوریز آربسکولار و باکتریPseudomonas fluorescence در چهار سطح: کاربرد توام قارچ میکوریز آربسکولار- باکتری حل کننده فسفات، کاربرد باکتری حل کننده فسفات، کاربرد قارچ میکوریز آربسکولار و عدم کاربرد قارچ میکوریز آربسکولار- باکتری حل کننده فسفات و تیمار کود شیمیایی فسفره در سه سطح: عدم مصرف کود شیمیایی فسفره، مصرف ۵۰% کود سوپر فسفات تریپل مورد نیاز براساس نتایج آزمون خاک و مصرف سنگ فسفات (براساس کمیت فسفر مصرفی از منبع سوپر فسفات تریپل) بودند. صفات مورد بررسی شامل عملکرد دانه، وزن خشک کل گیاه، تعداد کل دانه در بلال، وزن خشک بلال، وزن خشک چوب بلال، وزن خشک پوشش بلال، طول بلال، طول کچلی بلال، قطر بلال، قطر چوب بلال، عمق دانه، درصد دانه، درصد چوب، میزان کلروفیل برگ بلال و درصد کلنیزاسیون ریشه بود. نتایج تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که اثر سطوح آبیاری، سطوح قارچ میکوریز آربسکولار- باکتری Pseudomonas fluorescence و همچنین سطوح کود شیمیایی فسفره در همه صفات به جز صفات عمق دانه، درصد دانه و درصد چوب بلال معنی دار بود. در سطوح قارچ میکوریز آربسکولار- باکتری Pseudomonas fluorescence بیشترین مقدار صفات بجز درصد دانه و درصد چوب بلال مربوط به کاربرد توام قارچ میکوریز آربسکولار- باکتری Pseudomonas fluorescence بود. بعلاوه تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش ملایم خشکی یک رابطه هم افزایی بین قارچ میکوریز آربسکولار و باکتری Pseudomonas fluorescence در اکثر صفات مورد بررسی مشاهده شد. همچنین نتایج بر همکنش کود شیمیایی فسفره و ریزموجودات حل کننده فسفات نیز نشان داد که کارایی کود سوپر فسفات تریپل همراه با ریزموجودات حل کننده فسفات در صفات اندازه­گیری شده نسبت به سنگ فسفات بیشتر می­باشد.

باکتری Pseudomonas fluorescence, تنش رطوبتی, درصد کلنیزاسیون ریشه, قارچ میکوریز آربسکولار, میزان کلروفیل