اسداله بابای اهری - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
روژین گل محمدی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد رشته بیماری شناسی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
مهدی ارزنلو - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.

چکیده بیماری­های لکه برگی جزو بیماریهای مهم اندامهای هوایی درختان صنوبر به­ شمار میروند که باعث ایجاد خسارت اقتصادی در این میزبان می­شوند. گونههای متعلق به جنسهای Septoria و Marssonina از عمده قارچ هائی هستند که در ایجاد این بیماری ها نقش دارند. در استان آذربایجانشرقی علی رغم خسارت قابل توجهی که لکه برگی­ها به درختان صنوبر وارد میسازند عوامل قارچی دخیل در ایجاد این بیماری ها هنوز ناشناخته باقی ماندهاند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی بیماری­زایی قارچهای همراه با بیماری لکه برگی درختان صنوبر در استان آذربایجانشرقی و بخشی از استان های آذربایجانغربی و اردبیل انجام پذیرفت. در این تحقیق ۱۳۴ جدایه قارچی از ۲۲۰ نمونه دارای علائم لکه برگی جداسازی، خالصسازی و مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس خصوصیات ریختشناسی گونههای Septoria populi، Bipolaris spicifera، B. sorokinia، Exserohilum cf. protrudens، Stemphylium sp.، Sporormiella minimoides، Nigrospora oryzae، Epicocum nigrum، Marssonina castagnei وArthrinium sacchari به عنوان گونههای قارچی همراه با بیماری لکه برگی درختان صنوبر در مناطق مورد بررسی شناسایی شدند. در این بین گونه  Se. populiبا فراوانی ۸۸% به عنوان گونه غالب معرفی گردید. آزمون بیماریزایی به روش برگ بریده برای جدایههای فوق انجام پذیرفت و گونه هایSe. populi،   B. spicifera، B. sorokiniana، Stemphylium sp.، N. oryzae، Ep.nigrum، M. castagnei و A. sacchari علائم بیماری را در شرایط آزمایشگاهی نشان دادند. این نخستین گزارش از بیماری­زایی گونههای A. sacchari،  ، Sp. minimoides و  Ex.cf protrudens بر روی صنوبر است.

واژه­ های کلیدی: صنوبر, بیماری لکه برگی, استان آذربایجان­شرقی